Người dùng cẩn trọng khi truy cập Internet để đảm bảo an toàn thông tin

Tuyệt đối thận trọng đối với các thông báo mời gọi trúng thưởng, có người tặng quà, tặng tiền,...

Thống kê cho thấy, hầu hết các thông báo dạng này là các thông báo lừa đảo, ít có ai cho không chúng ta cái gì mà người nhận còn không hề hay biết. Và nếu có thì người ta cũng thường sẽ không yêu cầu người dùng phải đặt cọc, ứng tiền hay làm gì liên quan tới tài sản của mình. Trong các trò chơi may mắn mà các thương hiệu tổ chức, thường họ sẽ mời người dùng lên tận nơi để nhận hàng hoặc xin thông tin để gửi hàng tới. Đặc biệt, các hãng lớn sẽ không bao giờ thu phí và cũng không tặng ai cái gì, chỉ có kẻ xấu lợi dụng để chiếm đoạn tiền của chúng ta mà thôi.

Để đảm bảo chắc chắn và cũng nhằm tránh thông tin cá nhân bị lợi dụng, người dùng cần xác minh người gọi cho mình đúng là “chính chủ”. Ví dụ, khi có ai đó nhắn cho chúng ta về việc trúng thưởng trên Facebook thì chỉ trả lời nếu họ nhắn từ fanpage hoặc từ một người bạn đã biết từ trước. Cẩn trọng hơn nữa, người dùng có thể gọi điện lên trung tâm chăm sóc khách hàng của công ty liên hệ với mình nhằm xác nhận trước khi cung cấp thông tin cá nhân.

Hãy nhớ kỹ các thông tin sau là thông tin cực kì nhạy cảm, có thể bị lợi dụng để làm chuyện xấu (và chúng ta sẽ phải gánh hậu quả) cần được giữ kín nhất có thể:

- Số điện thoại;

- Số chứng minh nhân dân, số căn cước;

- Số hộ chiếu;

- Thông tin thẻ tín dụng, bao gồm mã thẻ và mã bảo mật (CVV);

- Tất cả mọi loại mật khẩu và mã PIN thẻ ATM, thẻ tín dụng,...

Sự phát triển nhanh chóng các thiết bị thông minh, mạng xã hội tiềm ẩn nhiều nguy cơ lộ lọt thông tin, mất an toàn an ninh mạng

Các thông báo về việc máy tính bị nhiễm virus, mã độc

Một số đối tượng xấu sử dụng các thông báo dạng “Máy của bạn đã nhiễm virus (mã độc) xxx nào đấy, hãy nhấn vào đây để diệt virus (mã độc)”. Thường thì thông báo dạng này đều là lừa đảo, các Hacker dụ người dùng click chọn tải xuống (download) phần mềm mã độc hoặc nhúng các đoạn mã (script) chèn quảng cáo chứ không phải tốt lành gì. Đặc biệt nếu chúng ta đang lướt web mà thấy thông báo tương tự thì thật ra càng khó tin hơn, vì khả năng phát hiện ra virus hay mã độc trong điện thoại, PC từ một trang web là rất hiếm gặp. Những thông báo đáng tin cậy phải xuất phát từ chính phần mềm diệt virus có bản quyền mà người dùng đã cài đặt vào máy trước đó (ví dụ như BKAV Pro, Kaspersky,...).

Tóm lại: Khi thấy những thông báo dạng này, người dùng cứ bỏ qua (mặc kệ chúng), không được click vào hoặc nếu còn có nghi ngờ thì liên hệ với cơ quan chức năng để xử lý trong trường hợp cần thiết.

Các ứng dụng chống virus, mã độc không rõ nguồn gốc

Nhiều ứng dụng lại lợi dụng chính việc người dùng đã nhiễm virus để tiếp tục lây nhiễm thêm các loại virus mới vào máy tính hoặc chúng giả dạng làm các ứng dụng (app) chống virus để thực chất làm máy tính của chúng ta nhiễm mã độc. Ví dụ gần đây nhất, Facebook vừa kiện một nhà phát triển vì đã nhúng mã độc (Malware) vào một phần mềm mang danh “antivirus”.

Nếu đang dùng máy tính Mac của Apple, khả năng cao là người dùng không cần cài thêm phần mềm chống virus nào. Nếu đang dùng Windows, chúng ta có thể dùng Windows Defender hoặc phần mềm có bản quyền của các hãng antivirus tên tuổi (BKAV, Kaspersky,...). Không nên và không được tải về (download) bất kỳ phần mềm lạ hoặc phiên bản crack, phiên bản lậu... của các chương trình antivirus để tránh việc mất mát dữ liệu, tổn hại máy tính từ chính các phần mềm này.

Những trò chơi vô thưởng vô phạt trên mạng xã hội

Những trò chơi này có thể thu thập thông tin cá nhân mà người dùng không hay biết. Thực chất các app, game dạng này đều đòi chúng ta cấp quyền cho phép lấy thông tin và thường người ta sẽ nhấn vào nút đồng ý mà không nghĩ ngợi gì thêm.

Cũng vì những app, game dạng này mà công ty Cambridge Analytica đã thu thập được hồ sơ của nhiều chục triệu người Mỹ, sau đó phân tích và định hướng thông tin nhắm đến họ nhằm tạo ảnh hưởng trong cuộc bầu cử Mỹ. Nhẹ hơn thì thông tin cá nhân của người dùng có thể bị khai thác cho mục đích quảng cáo.

Tóm lại: Tránh xa các app và game trên mạng xã hội, nhất là mấy trò dạng “Bạn có thông minh hơn học sinh lớp 5”, “Khi già bạn trông ra sao”, “Hỏi đi đáp luôn”,... Trừ khi chúng ta đã biết rõ mục đích và nhà phát triển, còn không thì tự mình bảo vệ sẽ tốt hơn.

Cuối cùng, cực kỳ cẩn trọng đối với các liên kết (link) lạ trong thư điện tử, trên các website hoặc được gửi qua các ứng dụng chat

Những đường link lạ thường được gửi qua email, website hay ứng dụng chat để khiến bạn click vào, sau đó nó sẽ tìm cách dụ bạn download file có mã độc, một số ít khác thì tìm cách đẩy (nhồi) quảng cáo vào trình duyệt gây ra sự ức chế và làm giảm hiệu quả công việc. Đây là cách “hack” rất cổ điển và tới giờ vẫn còn hiệu quả, nhất là với những người bất cẩn thấy gì cũng click.

Chúng ta phải nhớ kỹ, trước khi click vào bất kì link nào thì cần:

- Kiểm tra xem tin nhắn/email của bạn có được gửi từ người quen biết hay không?

- Ngay cả thư/tin nhắn gửi từ người quen, cũng xem thử giọng văn có quen không, tránh trường hợp họ bị hack tài khoản rồi dùng phát tán mã độc.

- Gọi lại, chat lại kiểm tra trước khi click?

- Nếu thấy các link lạ quá thì tuyệt đối không click vào.

Hy vọng một số kỹ năng trên đây sẽ góp phần giúp người dùng Internet tại Học viện tăng cường khả năng tự bảo vệ dữ liệu và thiết bị của mình khi tham gia vào môi trường mạng, góp phần bảo đảm an toàn thông tin chung trên không gian mạng.