Hà Nội - Thủ đô anh hùng, Thành phố “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”

Sau thắng lợi của Cách mạng tháng 8/1945, thực dân Pháp quyết tâm cướp nước ta một lần nữa. Chúng đã gây hấn ở Nam Bộ (23/9/1945) và phát động chiến tranh ra cả nước. Tháng 10/1946, giặc nổ súng chiếm Hải Phòng, tấn công Lạng Sơn, khiêu khích ở Hà Nội. Ngày 19/12/1946, hưởng ứng Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, quân và dân Thủ đô Hà Nội đã vùng lên, mở đầu cuộc kháng chiến chống Pháp với tinh thần “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”. Thủ đô Hà Nội ngày ấy “Mỗi ngôi nhà là một pháo đài, mỗi đường phố là một chiến tuyến, mỗi người dân là một chiến sỹ”.

Người chiến sĩ Thủ đô ôm bom ba càng sẵn sàng “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”.

Sau thất bại tại Điện Biên Phủ, thực dân Pháp buộc phải ký Hiệp định Giơnevơ (20/7/1954) công nhận độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Đông Dương; đồng thời chấp nhận rút quân khỏi miền Bắc Việt Nam. Theo Hiệp định Giơnevơ, Hà Nội nằm trong khu vực tập kết 80 ngày của địch. Thi hành Hiệp định, ta đã chủ động có kế hoạch đề phòng, đấu tranh, đồng thời chuẩn bị lực lượng về mọi mặt tiếp quản Thủ đô một cách trọn vẹn nhằm đập tan âm mưu của Pháp lợi dụng thời gian này để phá hoại các cơ sở kinh tế, văn hóa của ta, lôi kéo người di cư vào Nam. Đến ngày 30/9/1954, các hiệp nghị về việc chuyển giao Hà Nội cũng hoàn thành ký kết. Sáng ngày 10/10/1954, Ủy ban Quân chính thành phố và các đơn vị Quân đội nhân dân đã chia làm nhiều cánh lớn, mở cuộc hành quân lịch sử vào Hà Nội. Hai mươi vạn nhân dân Thủ đô náo nức trong rừng cờ đỏ sao vàng, với niềm vui sướng tột độ, đón mừng đoàn quân chiến thắng trở về. 15 giờ chiều cùng ngày, hàng vạn nhân dân trang nghiêm dự lễ chào cờ do Ủy ban Quân chính tổ chức với sự có mặt của các đơn vị Quân đội nhân dân tham gia tiếp quản Thành phố.

Sáng 10/10/1954, các cánh quân của ta từ các cửa ô tiến vào tiếp quản Thủ đô trong rừng cờ hoa đón chào của 20 vạn người dân Hà Nội.

Hà Nội được giải phóng không chỉ là niềm vui mừng của người dân Thủ đô mà còn là một mốc son lịch sử chói lọi, một ngày hội lớn của nhân dân cả nước. Nhân dân các tỉnh, thành phố trong cả nước đều họp mít tinh, liên hoan chào mừng Thủ đô giải phóng. Bạn bè quốc tế, nhân dân yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới cùng chia vui, đưa tin và giới thiệu về sự kiện lịch sử này.

Trong 10 năm (1954 - 1964), Hà Nội tiến hành khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục kinh tế, cải tạo xã hội chủ nghĩa, xây dựng và phát triển với tinh thần tự lực cánh sinh, lao động cần cù, sáng tạo. Đi đôi với việc xây dựng kinh tế, phát triển văn hóa, xã hội, nhân dân Hà Nội đẩy mạnh đấu tranh và chi viện cho miền Nam chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Thanh niên Thủ đô đã dấy lên phong trào “Ba sẵn sàng”, phụ nữ Thủ đô dấy lên phong trào “Ba đảm đang”, nhanh chóng lan rộng, trở thành phong trào chung khắp cả nước. Đặc biệt, 12 ngày đêm cuối tháng 12/1972, Hà Nội cùng với các quân, binh chủng, các tỉnh, thành phố đã tổ chức lực lượng chiến đấu, đánh thắng cuộc tập kích chiến lược bằng không quân của đế quốc Mỹ trên bầu trời Thủ đô, lập nên kỳ tích “Điện Biên Phủ trên không” vang dội.

Kháng chiến chống Mỹ kết thúc thắng lợi, Hà Nội một mặt khẩn trương khôi phục những cơ sở kinh tế, văn hóa bị chiến tranh tàn phá, bảo vệ vững chắc Tổ quốc; mặt khác cùng cả nước trăn trở tìm tòi, từng bước tháo gỡ khó khăn để đi lên. Từ năm 1986, quán triệt và vận dụng sáng tạo đường lối đổi mới của Đảng, Hà Nội đã có nhiều chủ trương phát triển kinh tế - xã hội, đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Đặc biệt, từ sau khi mở rộng địa giới hành chính (năm 2008) đến nay, Hà Nội luôn giữ vai trò đầu tàu, hạt nhân dẫn dắt các địa phương trong vùng đồng bằng sông Hồng nói riêng và cả nước nói chung phát triển đi lên.

Kể từ Ngày giải phóng, Thủ đô Hà Nội đã đạt được nhiều phần thưởng cao quý, tiêu biểu là: Năm 1999, Thủ đô Hà Nội được Tổ chức Giáo dục - Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) vinh danh là “Thành phố vì hòa bình”; năm 2000, Chủ tịch nước đã ký tặng Thành phố Hà Nội danh hiệu “Thủ đô anh hùng” vì đã có công lao to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; 05 năm liền (2008 - 2012), Thành phố được tặng Cờ thi đua của Chính phủ; năm 2010, nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Sao vàng (lần thứ 3); nhiều tập thể, cá nhân của Thủ đô cũng được tặng thưởng các danh hiệu cao quý của Nhà nước: 18 Anh hùng Lao động, 09 Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; 03 Huân chương Hồ Chí Minh, 67 Huân chương Độc lập, 709 Huân chương Lao động; 133 Cờ thi đua Chính phủ; 05 Chiến sĩ thi đua toàn quốc,…

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần nhấn mạnh: “Nói đến Hà Nội là nói đến Thủ đô văn hiến và anh hùng, linh thiêng và hào hoa, niềm tin và hy vọng, thành phố vì hòa bình, thanh lịch, văn minh, hiện đại. Bởi vậy, Hà Nội cần đặc biệt quan tâm giữ gìn và phát huy những đặc sắc văn hóa, những nét riêng có của mình, đẩy mạnh phát triển kinh tế, giữ vững ổn định an ninh trật tự, xứng đáng là trung tâm chính trị, văn hóa của cả nước”.

Hà Nội ngày nay từng bước chuyển mình, vươn lên.

Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đã xác định: Mục tiêu đến năm 2030, Thủ đô Hà Nội là Thành phố “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”; trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; hội nhập quốc tế sâu rộng, có sức cạnh tranh cao với khu vực và thế giới, phấn đấu phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực. Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2021 - 2025 cao hơn mức tăng bình quân chung của cả nước; GRDP giai đoạn 2026 - 2030 tăng 8,0 - 8,5%/năm; GRDP bình quân đầu người đạt 12.000 - 13.000 USD. Tầm nhìn đến năm 2045, Thủ đô Hà Nội là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao, với GRDP/người đạt trên 36.000 USD; kinh tế, văn hoá, xã hội phát triển toàn diện, đặc sắc và hài hòa; tiêu biểu cho cả nước; có trình độ phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Để đạt được những mục tiêu đó, Hà Nội đang tập trung ưu tiên hoàn thiện thể chế phát triển Thủ đô toàn diện, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế; kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường và bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại; giữa giữ gìn bản sắc văn hóa với phát triển kinh tế; đẩy mạnh xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị; xây dựng hình ảnh con người Hà Nội hào hoa, thanh lịch, nghĩa tình, văn minh.

Phát huy truyền thống hào hùng của Ngày giải phóng Thủ đô, thời gian tới, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thành phố Hà Nội quyết tâm sẽ vượt qua mọi khó khăn, thử thách, phấn đấu đạt được nhiều thành tựu to lớn hơn nữa, đưa Thủ đô ngàn năm văn hiến ngày càng phát triển giàu đẹp, văn minh, hiện đại./.