Kỷ niệm Ngày Giải phóng Thủ Đô (10/10), ý nghĩa lịch sử và giá trị vận dụng trong công tác giáo dục, đào tạo tại Học viện Lục quân

Trong dòng chảy hào hùng của lịch sử dân tộc Việt Nam hiện đại, có những ngày tháng không chỉ mang ý nghĩa quân sự - chính trị to lớn, mà còn để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm thức các thế hệ, trở thành bài học lịch sử sống động cho công tác giáo dục, đào tạo hôm nay. Ngày 10/10/1954 - Ngày Giải phóng Thủ đô - là một trong những mốc son như thế. Sự kiện ấy không chỉ ghi dấu thắng lợi trọn vẹn của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, mà còn là biểu tượng rực rỡ của trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam.

Khi nhìn lại lịch sử, có thể thấy ngày 10/10/1954 là kết quả tất yếu của thắng lợi vĩ đại trong chín năm trường kỳ kháng chiến, mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Đó là thành quả của đường lối lãnh đạo sáng suốt của Đảng, là sự kết tinh sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng thời là minh chứng thuyết phục cho nghệ thuật quân sự nhân dân độc đáo của Việt Nam.

Điều đặc biệt làm nên giá trị của ngày Giải phóng Thủ đô không chỉ nằm ở chiến thắng quân sự, mà còn ở cách thức tiếp quản Hà Nội trong hòa bình, an toàn và trật tự. Hình ảnh đoàn quân chiến thắng tiến bước trong niềm hân hoan của hàng vạn người dân Thủ đô đã thể hiện trí tuệ tổ chức, kỷ luật nghiêm minh và bản lĩnh chính trị vững vàng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Đó là một cuộc tiếp quản đầy nhân văn, trở thành mẫu mực về văn hóa ứng xử quân - dân, một dấu ấn lịch sử mà đến nay vẫn còn nguyên sức gợi mở.

Từ góc độ thời đại, sự kiện Giải phóng Thủ đô chứa đựng những giá trị vượt lên khỏi phạm vi của một chiến thắng. Nó là minh chứng cho khát vọng hòa bình, độc lập và hội nhập của dân tộc Việt Nam. Bài học về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, về giữ vững độc lập chủ quyền song hành cùng phát triển bền vững, đến nay vẫn còn nguyên giá trị trong bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng, đối diện với những thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Những giá trị lịch sử của ngày Giải phóng Thủ đô, khi được vận dụng vào công tác giáo dục - đào tạo tại Học viện Lục quân, càng trở nên sinh động và giàu ý nghĩa thực tiễn. Với vai trò là trung tâm giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học hàng đầu của Quân đội, Học viện không chỉ truyền thụ tri thức chính trị, quân sự, văn hóa, khoa học và kỹ thuật, mà quan trọng hơn là giáo dục, rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, phong cách và tác phong công tác cho đội ngũ học viên. Việc vận dụng những bài học lịch sử từ ngày 10/10/1954 không chỉ là con đường hiệu quả để bồi dưỡng nhân cách, củng cố bản lĩnh và phát triển trình độ toàn diện của người cán bộ quân đội trong thời kỳ mới, mà còn góp phần thúc đẩy đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực, hiện đại, lấy người học làm trung tâm, gắn lý luận với thực tiễn, khơi dậy tư duy độc lập, sáng tạo và năng lực hành động cho học viên.

Trước hết, Ngày Giải phóng Thủ đô là nguồn tư liệu trực quan sinh động để giảng dạy các môn khoa học xã hội và nhân văn. Thông qua phân tích sự kiện, giảng viên có thể làm rõ vai trò lãnh đạo của Đảng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, nghệ thuật quân sự nhân dân, cũng như mối quan hệ máu thịt giữa quân và dân. Từ đó, học viên không chỉ tiếp nhận kiến thức lịch sử mà còn hình thành năng lực tư duy lý luận, biết vận dụng các bài học quá khứ để soi sáng những vấn đề thực tiễn trong công tác chỉ huy, tham mưu sau này.

Không chỉ là một dấu mốc lịch sử, ngày Giải phóng Thủ đô còn mang ý nghĩa sâu sắc trong giáo dục chính trị - tư tưởng. Sự kiện này đã in đậm dấu ấn lịch sử, thể hiện sức mạnh lãnh đạo của Đảng, tinh thần đoàn kết toàn dân và niềm tin vững chắc vào con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội, trở thành biểu tượng sáng ngời của niềm tin cách mạng và khát vọng độc lập dân tộc, góp phần khơi dậy lòng tự hào dân tộc, bồi dưỡng ý thức trách nhiệm và củng cố niềm tin của cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên và chiến sĩ vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Trong công tác rèn luyện thực tiễn, hình ảnh bộ đội tiếp quản Thủ đô với kỷ luật nghiêm minh, tác phong chuẩn mực chính là tấm gương sáng cho học viên noi theo. Việc giáo dục bằng hình tượng lịch sử giúp học viên nhận thức rõ rằng một cán bộ không chỉ cần trí tuệ, năng lực tổ chức mà còn phải có đạo đức, kỷ luật và phong cách ứng xử văn hóa. Đó là cơ sở để hình thành mẫu hình người cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”, có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi chuyên môn nghiệp vụ, đồng thời có phong cách khoa học và nhân văn.

Bên cạnh đó, việc vận dụng sự kiện giá trị lịch sử ngày Giải phóng Thủ đô còn mở ra hướng đổi mới phương pháp giảng dạy ở Học viện Lục quân. Khi giảng viên lồng ghép sự kiện lịch sử vào các tình huống giả định, thảo luận nhóm hoặc các bài tập phân tích - phản biện, học viên không chỉ được trang bị kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề và năng lực chỉ huy trong điều kiện phức tạp. Đây chính là những năng lực cốt lõi của người cán bộ quân đội hiện đại, đáp ứng yêu cầu của chiến tranh công nghệ cao và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh mới.

Hơn bảy mươi năm đã trôi qua, nhưng ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại của Ngày Giải phóng Thủ đô vẫn vẹn nguyên sức sống, là sự kiện hội tụ nhiều giá trị lịch sử, chính trị, quân sự và văn hóa, thể hiện tầm vóc trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam. Những giá trị ấy không chỉ dừng lại ở ý nghĩa kỷ niệm, mà còn trở thành nguồn lực tinh thần và tư liệu thực tiễn quan trọng cho công tác giáo dục - đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quân đội trong thời kỳ mới.

Đối với Học viện Lục quân, việc khai thác và vận dụng sâu sắc những bài học từ sự kiện lịch sử trọng đại này chính là biện pháp để củng cố bản lĩnh chính trị, giáo dục lòng trung thành với Tổ quốc, rèn luyện phong cách, tác phong quân sự mẫu mực cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ. Đây cũng là biện pháp để Học viện tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, góp phần thực hiện tốt phương châm: “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”, góp phần đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, sẵn sàng bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống./.

N.H.L