Một số điểm mới và phát triển về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong dự thảo văn kiện đại hội XIV của Đảng

So với văn kiện các kỳ Đại hội trước, Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV thể hiện nhiều điểm mới và bước phát triển quan trọng về tư duy lý luận, nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng, phản ánh sự đổi mới mạnh mẽ, toàn diện, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ phát triển mới của đất nước.

Trước tiên, Dự thảo văn kiện Đại hội XIV thể hiện sự phát triển tư duy về xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh toàn diện

Một trong những điểm nổi bật là việc Dự thảo văn kiện nhấn mạnh cụm từ “toàn diện” khi nói về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Nếu như Đại hội XIII đặt trọng tâm vào “xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh”, thì Đại hội XIV mở rộng hơn: “xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh toàn diện”. “Toàn diện” ở đây mang nội hàm rộng, bao quát không chỉ các mặt chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, mà còn bao gồm năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền, hiệu quả hoạt động, tính gắn bó mật thiết với nhân dân, khả năng thích ứng với điều kiện mới của thời đại số. Điều đó thể hiện tư duy phát triển về xây dựng Đảng theo hướng hệ thống, đồng bộ, vừa “chỉnh đốn” những yếu kém, vừa “xây dựng” những nhân tố mới, coi trọng phòng ngừa hơn là xử lý, coi xây dựng tổ chức Đảng trong sạch là nền tảng cho mọi thắng lợi cách mạng.

Hai là, nâng tầm từ “năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu” lên “năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu”

Đây là một bước phát triển lý luận rất quan trọng. Lần đầu tiên, khái niệm “năng lực cầm quyền” được đặt song song với “năng lực lãnh đạo” và “sức chiến đấu”. Điều này xuất phát từ thực tế: Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền duy nhất, lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Do đó, năng lực cầm quyền phản ánh khả năng thể chế hóa chủ trương, tổ chức thực hiện, kiểm soát quyền lực, quản trị quốc gia, chứ không chỉ dừng ở năng lực hoạch định đường lối. Việc bổ sung khái niệm này thể hiện tư duy mới: Đảng không chỉ lãnh đạo bằng ý chí, bằng đường lối, mà phải lãnh đạo bằng năng lực quản trị, bằng hiệu quả thực tế, bằng niềm tin và sự đồng thuận của nhân dân. Đây là bước phát triển về nhận thức đối với Đảng cầm quyền trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Ba là, bổ sung nội dung mới về chuyển đổi số trong đẩy mạnh xây dựng Đảng về tư tưởng, lý luận

Một trong những điểm mới rõ nét là Dự thảo văn kiện Đại hội XIV đặt vấn đề chuyển đổi số vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Dự thảo Văn kiện nêu rõ yêu cầu “Nghiên cứu xây dựng chiến lược công tác tư tưởng trong bối cảnh chuyển đổi số”. Đây là bước phát triển vượt bậc về phương thức lãnh đạo của Đảng trong kỷ nguyên số, góp phần hình thành “Đảng số”, “cơ quan Đảng điện tử”, nâng cao tính công khai, minh bạch, chính xác và kịp thời trong quản trị, điều hành, kiểm tra, giám sát. Chuyển đổi số giúp Đảng nâng cao năng lực nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội, chủ động đấu tranh phản bác thông tin sai trái, thù địch trên không gian mạng – một thách thức ngày càng phức tạp hiện nay.

Bốn là, nhấn mạnh yêu cầu nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, cầm quyền gắn với quản trị quốc gia và thực thi pháp luật

Dự thảo văn kiện Đại hội XIV tiếp tục phát triển quan điểm của Đại hội XIII về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, song nhấn mạnh rõ hơn mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ. Đảng cầm quyền phải lãnh đạo bằng đường lối, chủ trương, định hướng chiến lược; không bao biện, làm thay cơ quan nhà nước; nâng cao chất lượng thể chế hóa chủ trương thành pháp luật, chính sách; tăng cường phân cấp, phân quyền, đi đôi với kiểm soát quyền lực chặt chẽ; đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo phương châm “không thể, không dám, không muốn, không cần tham nhũng. Đây là phát triển quan trọng trong tư duy về cơ chế cầm quyền hợp hiến, hợp pháp, hiện đại hóa nền quản trị quốc gia, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ.

Năm là, đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ theo hướng “có vào, có ra; có lên, có xuống”

Công tác cán bộ tiếp tục được coi là “then chốt của then chốt”, song Dự thảo văn kiện Đại hội XIV đã chuyển mạnh từ khâu “xây dựng đội ngũ” sang “xây dựng cơ chế kiểm soát và sàng lọc cán bộ hiệu quả”. Những điểm mới thể hiện rõ: Đánh giá cán bộ theo sản phẩm, kết quả thực hiện nhiệm vụ; bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; kiểm soát quyền lực thực chất, chống chạy chức, chạy quyền, lợi ích nhóm. Đây là đột phá quan trọng, thể hiện tư duy dân chủ, minh bạch và công khai trong quản lý, sử dụng cán bộ, đồng thời tạo động lực phát triển đội ngũ lãnh đạo các cấp có bản lĩnh, trí tuệ, uy tín và năng lực đổi mới sáng tạo.

Sáu là, đưa phát triển tổ chức Đảng trong doanh nghiệp, khu vực ngoài nhà nước thành nhiệm vụ trọng tâm

Dự thảo văn kiện Đại hội XIV cho thấy chủ trương của Đảng ta về “quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và phát triển tổ chức đảng, các tổ chức chính trị - xã hội trong khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước, nhất là doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; quan tâm phát triển đảng viên trong công nhân, cán bộ quản lý trong doanh nghiệp, khu vực ngoài nhà nước, người có tôn giáo, người ở nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số”. Điều này xuất phát từ thực tiễn kinh tế tư nhân ngày càng đóng vai trò quan trọng trong phát triển đất nước. Việc củng cố và mở rộng tổ chức Đảng trong các khu vực này là giải pháp căn cơ để Đảng duy trì vai trò lãnh đạo toàn diện trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Đây cũng là bước phát triển tư duy về mở rộng ảnh hưởng chính trị của Đảng, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng đối với đời sống kinh tế - xã hội.

Bảy là, phát triển quan điểm “Đảng gắn bó mật thiết với Nhân dân” theo hướng thực chất hơn

So với Đại hội XIII, Dự thảo Đại hội XIV mở rộng nội hàm của mối quan hệ Đảng - Dân. Đảng không chỉ “dựa vào dân để xây dựng Đảng”, mà còn tạo cơ chế để nhân dân giám sát, phản biện, tham gia đánh giá cán bộ, tổ chức đảng “Tổ chức có hiệu quả, thực chất việc Nhân dân tham gia giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị; phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên”. Đồng thời, nhấn mạnh Đảng phải thường xuyên lắng nghe, đối thoại, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước - doanh nghiệp - người dân. Đây là phát triển về tư duy dân chủ trong Đảng cầm quyền, góp phần củng cố “thế trận lòng dân”, nền tảng vững chắc của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Tám là, coi công tác kiểm tra, giám sát là phương thức lãnh đạo trọng yếu

Dự thảo văn kiện Đại hội XIV nhấn mạnh chuyển từ tư duy “kiểm tra để phát hiện, xử lý vi phạm” sang “Chuyển trọng tâm sang giám sát thường xuyên; chủ động, ngay từ đầu, xuyên suốt trong lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quyết định của cấp uỷ các cấp”. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác kiểm tra, giám sát, thực hiện kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu, đáp ứng yêu cầu “kiểm tra, giám sát trên dữ liệu", nhất là kiểm tra, giám sát việc kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ diện cấp uỷ quản lý, giúp Đảng chủ động phòng ngừa sai phạm, giữ vững kỷ luật, kỷ cương, tăng tính liêm chính trong Đảng. Đây là bước phát triển rõ về phương pháp cầm quyền hiện đại, phù hợp với tinh thần “xây dựng Đảng liêm chính, kỷ cương, hành động, sáng tạo, hiệu quả”.

Chín là, phát triển lý luận về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực

So với Đại hội XIII, Dự thảo văn kiện Đại hội XIV mở rộng phạm vi từ “tham nhũng” sang “tham nhũng, tiêu cực, lãng phí”, đồng thời thực hiện đồng bộ các biện pháp để xây dựng, hoàn thiện cơ chế “không thể - không dám - không muốn - không cần” tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Cùng với đó, “tổ chức thực hiện Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí”, đây là bước phát triển về lý luận và tổ chức thực hiện, hướng tới mục tiêu xây dựng văn hóa liêm chính trong Đảng và toàn xã hội.

Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng luôn là nhiệm vụ then chốt, quyết định sự trường tồn của Đảng và chế độ. Dự thảo văn kiện Đại hội XIV đã kế thừa, bổ sung và phát triển nhiều nội dung quan trọng tinh thần Đại hội XIII, thể hiện bước tiến mới về tư duy lý luận, về tầm nhìn chiến lược và phương thức lãnh đạo của Đảng trong giai đoạn phát triển mới. Thể hiện rõ Đảng ta quyết tâm tiếp tục xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh toàn diện; nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu, để Đảng thật sự xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân, là Đảng đạo đức, văn minh, lãnh đạo dân tộc Việt Nam tiến bước vững chắc trên con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội./.