Xây dựng sự đoàn kết thống nhất trong Đảng theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tư tưởng đoàn kết, thống nhất trong Đảng của Chủ tịch Hồ Chí Minh được hình thành trên cơ sở kế thừa truyền thống đoàn kết dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, đặc biệt là chủ nghĩa Mác – Lênin, đồng thời được đúc kết từ thực tiễn hoạt động cách mạng phong phú, đa dạng của Người.

Trước hết, Hồ Chí Minh sinh ra và lớn lên trong lòng dân tộc Việt Nam – một dân tộc giàu truyền thống yêu nước, nhân nghĩa, thủy chung và đoàn kết. Lịch sử dân tộc ta đã nhiều lần vượt qua thử thách nhờ vào sức mạnh của tinh thần đoàn kết, từ các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm đến công cuộc dựng nước, giữ nước.

Thứ hai, từ rất sớm, Người đã tiếp xúc với các nền văn hóa phương Tây, học hỏi tinh thần dân chủ, bình đẳng, và đặc biệt là chủ nghĩa Mác – Lênin – học thuyết cách mạng khoa học của giai cấp vô sản. Chủ nghĩa Mác – Lênin khẳng định vai trò của Đảng Cộng sản như một tổ chức thống nhất cao về tư tưởng, chính trị và tổ chức, nhằm bảo đảm sự lãnh đạo hiệu quả đối với phong trào cách mạng.

Thứ ba, tư tưởng đoàn kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh được hình thành và phát triển qua thực tiễn hoạt động cách mạng. Trong mọi giai đoạn lịch sử, Người luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của khối đại đoàn kết toàn dân và đặc biệt là sự đoàn kết trong Đảng – yếu tố quyết định thắng lợi của cách mạng. Người đúc kết thành chân lý nổi tiếng: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết – Thành công, thành công, đại thành công”.

Theo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết, thống nhất trong Đảng được thể hiện trên các phương diện, gồm:

Một là, đoàn kết là nguyên tắc sống còn của Đảng. Hồ Chí Minh khẳng định, Đảng muốn vững mạnh thì phải có kỷ luật nghiêm minh, phải thống nhất ý chí và hành động. Mỗi đảng viên phải tuân thủ nguyên tắc tập trung dân chủ, phục tùng tổ chức, thiểu số phục tùng đa số, cá nhân phục tùng tập thể, cấp dưới phục tùng cấp trên. Người nhấn mạnh: “Nếu trong Đảng mà các đồng chí không đoàn kết với nhau thì làm sao lãnh đạo được nhân dân”.

Hai là, đoàn kết phải trên cơ sở nguyên tắc, chứ không phải hình thức. Đoàn kết trong Đảng không có nghĩa là xuê xoa, né tránh khuyết điểm, mà phải đi liền với đấu tranh tự phê bình và phê bình nghiêm túc, thẳng thắn, chân thành và xây dựng. Đây là “vũ khí sắc bén để làm cho Đảng ngày càng trong sạch vững mạnh”.

Ba là, đoàn kết phải gắn liền với đạo đức cách mạng. Hồ Chí Minh cho rằng đoàn kết không thể tồn tại nếu thiếu lòng yêu thương đồng chí, tinh thần trách nhiệm và lối sống trung thực, khiêm tốn. Người nhắc nhở: “Muốn đoàn kết chặt chẽ, phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”.

Bốn là, cán bộ, đảng viên phải là trung tâm nêu gương về đoàn kết. Người căn dặn: “Trước mặt quần chúng, không phải cứ viết lên trán hai chữ “Cộng sản” là quần chúng nghe theo”. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhất là qua các kỳ đại hội, công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng luôn được chú trọng. Tinh thần đoàn kết, thống nhất trong Đảng đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trị, an ninh quốc phòng, nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam.

Tuy nhiên, trong điều kiện mới, công tác xây dựng sự đoàn kết thống nhất trong Đảng vẫn còn không ít thách thức, đó là:

Thứ nhất, một bộ phận đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, giảm sút ý chí phấn đấu, thiếu tinh thần tự phê bình và phê bình, dẫn đến mất đoàn kết nội bộ.

Thứ hai, tình trạng cục bộ, bè phái, nể nang, né tránh trong sinh hoạt Đảng vẫn diễn ra ở một số nơi, làm ảnh hưởng đến tính chiến đấu và hiệu quả lãnh đạo.

Thứ ba, công tác kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm có nơi còn yếu, thiếu quyết liệt, làm giảm lòng tin trong cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân.

Thứ tư, một số tổ chức cơ sở đảng chưa phát huy được vai trò trung tâm đoàn kết, chưa làm tốt công tác tư tưởng, chưa chủ động phát hiện và ngăn ngừa nguy cơ mất đoàn kết từ cơ sở.

Để xây dựng Đảng thực sự vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, cần thiết phải thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm củng cố sự đoàn kết, thống nhất trong nội bộ Đảng.

Trước hết, tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và học tập tư tưởng Hồ Chí Minh

Một trong những yếu tố quan trọng để xây dựng sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng chính là nâng cao nhận thức chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh vai trò của lý luận và giáo dục chính trị trong việc thống nhất tư tưởng trong Đảng. Người cho rằng: “Muốn đoàn kết thật sự thì trong Đảng phải nhất trí về tư tưởng và hành động”.

Theo đó, các cấp ủy đảng cần tăng cường công tác giáo dục, tổ chức học tập, quán triệt sâu sắc chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các chỉ thị, nghị quyết của Đảng đến từng đảng viên. Việc học và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cần trở thành nền nếp, gắn với thực tiễn công tác, sinh hoạt và rèn luyện đạo đức cách mạng. Đây không chỉ là nội dung của công tác tư tưởng, mà còn là cơ sở để củng cố lập trường chính trị, từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật, góp phần giữ vững sự thống nhất trong Đảng.

Giáo dục chính trị tư tưởng hiệu quả sẽ giúp đảng viên vững vàng bản lĩnh, không dao động trước những tác động tiêu cực từ mặt trái của kinh tế thị trường, từ đó tạo sự đồng thuận cao trong toàn Đảng. Tư tưởng được thống nhất thì hành động sẽ hiệu quả, tổ chức sẽ vững mạnh. Vì vậy, tăng cường giáo dục lý luận chính trị là giải pháp có tính nền tảng, mang lại hiệu quả lâu dài trong công tác xây dựng Đảng.

Tiếp đến, phát huy vai trò nêu gương, đặc biệt là người đứng đầu tổ chức Đảng

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao vai trò nêu gương của cán bộ, nhất là người đứng đầu tổ chức Đảng. Người khẳng định: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Trong công tác xây dựng đoàn kết, thống nhất nội bộ, người đứng đầu có vai trò quyết định trong việc tạo không khí dân chủ, khích lệ đối thoại, giữ gìn kỷ luật và làm cầu nối giữa các cá nhân, tập thể.

Người đứng đầu cần nêu gương trong hành động, nói đi đôi với làm, ứng xử công tâm, khách quan, và đặc biệt là trung thực trong tự phê bình, dũng cảm nhận trách nhiệm khi có khuyết điểm. Sự công tâm, gương mẫu của người lãnh đạo sẽ tạo dựng niềm tin trong nội bộ, là chất keo kết dính các thành viên, loại bỏ tâm lý chia rẽ, bè phái. Ngược lại, nếu lãnh đạo thiếu gương mẫu, có biểu hiện tư lợi, độc đoán, thì dễ dẫn đến mất đoàn kết, làm suy yếu tổ chức.

Để thực hiện tốt vai trò nêu gương, Đảng cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc các quy định về trách nhiệm nêu gương, lấy hiệu quả đoàn kết nội bộ làm một trong những tiêu chí đánh giá năng lực cán bộ. Khi người lãnh đạo chính trực, công tâm, gương mẫu, sẽ tạo nên một tập thể thống nhất, đồng lòng, góp phần củng cố sức mạnh của tổ chức đảng.

Ba là, nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt Đảng

Tự phê bình và phê bình là nguyên tắc sinh hoạt Đảng được Chủ tịch Hồ Chí Minh coi như “vũ khí sắc bén” để chỉnh đốn Đảng, củng cố đoàn kết nội bộ. Người khẳng định: “Phê bình là để giúp nhau sửa chữa, tiến bộ, để giúp cho Đảng mạnh lên, chứ không phải để công kích, hạ thấp nhau”.

Thực tế cho thấy, nếu tự phê bình và phê bình được thực hiện đúng đắn, dân chủ, sẽ giúp phát hiện và khắc phục kịp thời khuyết điểm, ngăn chặn các biểu hiện mất đoàn kết từ khi mới manh nha. Ngược lại, nếu thực hiện hình thức, chiếu lệ, hoặc lợi dụng phê bình để công kích cá nhân, sẽ dẫn đến chia rẽ, mất lòng tin, làm tổn hại uy tín tổ chức.

Vì vậy, các tổ chức đảng cần tổ chức sinh hoạt định kỳ với nội dung tự phê bình và phê bình rõ ràng, thiết thực, trên tinh thần “trị bệnh cứu người”. Cán bộ, đảng viên phải dũng cảm nhìn thẳng vào sự thật, thừa nhận khuyết điểm, biết lắng nghe góp ý. Việc góp ý phải xuất phát từ thiện chí xây dựng, không mang động cơ cá nhân.

Đồng thời, cần có cơ chế theo dõi, đôn đốc việc khắc phục khuyết điểm sau phê bình để bảo đảm tính thực chất. Khi tự phê bình và phê bình trở thành nếp sống văn hóa trong tổ chức đảng, sẽ giúp tăng cường sự đồng thuận, củng cố niềm tin và tinh thần đoàn kết bền vững trong nội bộ.

Bốn là, phát huy dân chủ trong Đảng, gắn với kỷ luật và kỷ cương tổ chức

Dân chủ là bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa và là nguyên tắc quan trọng trong tổ chức, hoạt động của Đảng. Hồ Chí Minh từng chỉ rõ: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng”. Dân chủ trong Đảng không chỉ bảo đảm quyền được tham gia bàn bạc, quyết định và giám sát của đảng viên, mà còn giúp tập hợp trí tuệ tập thể, phòng tránh độc đoán, chuyên quyền.

Tuy nhiên, dân chủ không thể tách rời kỷ luật. Để sự dân chủ mang lại hiệu quả trong việc tăng cường đoàn kết, tổ chức đảng phải duy trì kỷ cương, kỷ luật nghiêm minh. Đảng viên phải chấp hành nghị quyết của tổ chức, thiểu số phục tùng đa số, cá nhân phục tùng tổ chức. Khi mỗi thành viên đều tuân thủ nguyên tắc tổ chức, dân chủ mới thực sự phát huy hiệu quả, tạo môi trường làm việc thống nhất, minh bạch.

Các cấp ủy cần tạo điều kiện cho đảng viên phát biểu chính kiến, phản biện chính sách, đồng thời phải kiên quyết xử lý các hành vi lợi dụng dân chủ để gây chia rẽ, mất đoàn kết. Dân chủ đi đôi với kỷ luật chính là nền tảng bảo đảm sự đồng thuận, nhất quán trong hành động của tổ chức Đảng.

Năm là, chủ động phát hiện, ngăn ngừa và xử lý các biểu hiện mất đoàn kết

Đoàn kết trong Đảng là tài sản quý báu, nhưng cũng rất dễ bị tổn thương nếu không được bảo vệ, giữ gìn đúng cách. Do đó, một trong những giải pháp quan trọng là nâng cao năng lực phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các biểu hiện mất đoàn kết ngay từ cơ sở. Đây là hành động cụ thể để hiện thực hóa tư tưởng Hồ Chí Minh: “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”.

Các tổ chức đảng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thường xuyên, kịp thời nắm bắt diễn biến tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là các biểu hiện mâu thuẫn nội bộ, thiếu tin tưởng lẫn nhau. Cần xây dựng cơ chế thông tin nội bộ thông suốt, công khai, minh bạch để không tạo môi trường cho những lời đồn đoán, xuyên tạc gây chia rẽ.

Khi phát hiện dấu hiệu mất đoàn kết, cấp ủy cần chủ động làm rõ nguyên nhân, tổ chức đối thoại, hòa giải, phân tích và xử lý theo đúng nguyên tắc, không để mâu thuẫn âm ỉ kéo dài. Với những trường hợp vi phạm nghiêm trọng kỷ luật Đảng, cần xử lý nghiêm minh, đúng người, đúng việc, đảm bảo công bằng và giữ vững uy tín tổ chức.

Giải pháp này đòi hỏi bản lĩnh chính trị, sự dũng cảm và quyết đoán của cấp ủy, đồng thời cũng là sự thể hiện trách nhiệm trước Đảng và nhân dân trong việc bảo vệ sự thống nhất, vững mạnh của tổ chức.

Xây dựng sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, mà còn là yêu cầu sống còn đối với Đảng ta – đội tiền phong của giai cấp công nhân, đồng thời là Đảng của dân tộc Việt Nam. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, trước những thách thức của tình hình trong nước và quốc tế, sự đoàn kết trong Đảng càng cần được củng cố, phát huy mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Lấy tư tưởng Hồ Chí Minh làm kim chỉ nam, mỗi cán bộ, đảng viên phải tự giác tu dưỡng, rèn luyện, đề cao tinh thần trách nhiệm, gương mẫu trong hành động, chung sức đồng lòng xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân./.