Sự thắng lợi của chủ nghĩa Mác - Lênin nhìn từ hiện thực Cách mạng Tháng Mười Nga và giá trị vận dụng trong giảng dạy triết học tại Học viện Lục quân hiện nay

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga đã làm rung chuyển nền tảng của hệ thống tư bản chủ nghĩa, mở đầu cho sự hình thành một kiểu nhà nước và một hình thái kinh tế - xã hội hoàn toàn mới, nơi quyền lực thực sự thuộc về nhân dân lao động. Chủ nghĩa xã hội từ chỗ là mục tiêu lý tưởng của loài người mà C.Mác và Ăngghen khái quát, đã trở thành hiện thực chính trị, mở ra triển vọng giải phóng cho hàng triệu con người bị áp bức, bóc lột trên toàn thế giới. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định, Cách mạng Tháng Mười Nga “giống như mặt trời chói lọi chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu người bị áp bức bóc lột trên trái đất”. Từ ánh sáng đó, phong trào công nhân quốc tế, phong trào giải phóng dân tộc và các cuộc đấu tranh vì dân chủ, hòa bình, tiến bộ xã hội ở các châu lục đã bùng nổ mạnh mẽ, thúc đẩy quá trình phát triển của lịch sử nhân loại theo hướng tiến bộ.

Trên bình diện lý luận, Cách mạng Tháng Mười Nga là minh chứng sống động và thuyết phục nhất cho tính khoa học, cách mạng và nhân văn của chủ nghĩa Mác - Lênin. Nó chứng minh rằng học thuyết Mác - Lênin là lý luận hành động và là công cụ nhận thức và cải tạo thế giới một cách khoa học, hiệu quả. Những quy luật mà Mác và Ăngghen đã chỉ ra trong “Tuyên ngôn Đảng Cộng sản” về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, về vai trò của Đảng tiên phong vô sản, đã được hiện thực hóa sinh động trong Cách mạng Tháng Mười. Lần đầu tiên, lý luận cách mạng vô sản được chuyển hóa thành sức mạnh vật chất, trở thành nền tảng của quyền lực chính trị do quần chúng lao động làm chủ.

Về phương diện chính trị, thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười khẳng định quy luật tất yếu của sự thay thế hình thái kinh tế - xã hội: khi mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất phát triển đến giới hạn, cuộc cách mạng xã hội sẽ nổ ra như một tất yếu khách quan. Cuộc cách mạng ấy không dừng lại ở cải lương bộ máy cũ, mà triệt để đập tan nhà nước tư sản, thiết lập chính quyền của nhân dân lao động - Nhà nước Xô viết - biểu tượng của quyền lực nhân dân. Từ đây, thời đại mới của nhân loại bắt đầu - thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.

Trên phương diện nhân văn, Cách mạng Tháng Mười Nga là biểu hiện cao nhất của khát vọng giải phóng con người - giá trị cốt lõi của triết học Mác - Lênin. Nó không chỉ giải phóng giai cấp công nhân Nga khỏi ách áp bức, mà còn khơi dậy niềm tin mãnh liệt vào năng lực tự giải phóng của các dân tộc bị đô hộ, chứng minh rằng con người hoàn toàn có thể làm chủ vận mệnh của chính mình. Chính vì thế, Cách mạng Tháng Mười không chỉ là cuộc cách mạng chính trị - xã hội, mà còn là cuộc cách mạng nhân văn vĩ đại, mở ra thời đại con người tự khẳng định giá trị, phẩm giá và tự do của mình trong lịch sử.

Như vậy, có thể khẳng định rằng Cách mạng Tháng Mười Nga là minh chứng toàn diện và sâu sắc nhất về tính đúng đắn, khoa học và nhân đạo của chủ nghĩa Mác - Lênin. Nó mở ra thời kỳ mà các dân tộc bị áp bức được cổ vũ đứng lên tự giải phóng, đưa chủ nghĩa xã hội trở thành ngọn cờ dẫn dắt tiến trình phát triển nhân loại theo hướng công bằng, bình đẳng và văn minh. Đối với cách mạng Việt Nam, Cách mạng Tháng Mười Nga không chỉ là “mặt trời soi đường”, mà còn là nền tảng lý luận và thực tiễn để Chủ tịch Hồ Chí Minh tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn. Khi tiếp cận “Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa” của Lênin năm 1920, Người khẳng định: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc, không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản.” Từ đó, con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội trở thành sợi chỉ đỏ xuyên suốt sự nghiệp cách mạng Việt Nam.

Hơn một thế kỷ trôi qua, dù thế giới có nhiều biến động, dù mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, nhưng giá trị lịch sử, thời đại và nhân văn của Cách mạng Tháng Mười Nga vẫn trường tồn. Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng và nhân dân Việt Nam, tiếp tục soi sáng con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của dân tộc ta trong thời đại mới.

Từ thực tiễn giảng dạy triết học tại Học viện Lục quân, việc vận dụng giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin không dừng ở truyền đạt tri thức, mà quan trọng hơn là bồi dưỡng thế giới quan khoa học, phương pháp luận biện chứng và lập trường cách mạng cho học viên. Triết học Mác - Lênin giúp hình thành năng lực tư duy độc lập, phản biện, khả năng phân tích, tổng hợp, dự báo và ra quyết định khoa học, phù hợp với quy luật khách quan của người cán bộ lãnh đạo, chỉ huy cấp trung và cao cấp trong toàn quân. Vì thế, giảng dạy triết học ở Học viện Lục quân không thể chỉ dừng ở việc giảng giải phạm trù, khái niệm, mà phải trở thành quá trình giáo dục thế giới quan và rèn luyện bản lĩnh chính trị. Mỗi bài giảng cần là một “trận địa tư tưởng” sinh động, nơi giảng viên và học viên cùng nghiên cứu, phản biện, chuyển hóa tri thức lý luận thành hành động nhận thức. Đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng phát huy tư duy phản biện, gắn lý luận với thực tiễn huấn luyện, chiến đấu, kết hợp thảo luận và xử lý tình huống nhằm giúp người học tự chiếm lĩnh tri thức và năng lực hành động.

Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Học viện thông minh, hiện đại, “mẫu mực, tiêu biểu”, việc đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy triết học cần gắn với chuyển đổi số. Số hóa học liệu, phát triển hệ thống tri thức mở, ứng dụng công nghệ mô phỏng, trí tuệ nhân tạo trong giảng dạy là xu thế tất yếu, góp phần làm cho triết học trở nên sinh động, gần gũi và thực tiễn hơn. Khi tri thức triết học kết hợp với công nghệ, nó trở thành công cụ phân tích, mô hình hóa và dự báo thực tiễn, giúp người học hiểu sâu quy luật vận động của xã hội và chiến tranh hiện đại.

Cùng với đổi mới nội dung và phương pháp, giảng dạy triết học ở Học viện Lục quân cũng cần hướng mạnh vào xây dựng nhân cách, đạo đức và lý tưởng cách mạng cho học viên, nhất là trong điều kiện sự tác động tiêu cực của mặt trái nền kinh tế thị trường và truyền thông số có thể làm phai nhạt lý tưởng, việc giáo dục đạo đức cách mạng, tinh thần trách nhiệm, trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân có ý nghĩa đặc biệt. Giảng viên triết học không chỉ là người dạy tri thức, mà còn là tấm gương mẫu mực trên mặt trận tư tưởng, luôn nêu cao bản lĩnh, nhân cách và phong cách làm việc khoa học, nhân văn.

Có thể thấy rằng, dù hơn một thế kỷ sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga, nhân loại vẫn chứng kiến sức sống trường tồn của chủ nghĩa Mác - Lênin với tư cách là học thuyết khoa học và nhân văn sâu sắc nhất trong lịch sử tư tưởng nhân loại. Với Việt Nam, đó không chỉ là nền tảng tư tưởng của Đảng, mà là kim chỉ nam hành động của toàn dân tộc. Do đó, việc vận dụng sáng tạo những giá trị khoa học và cách mạng ấy trong giảng dạy triết học ở Học viện Lục quân hôm nay là hết sức cần thiết, trực tiếp góp phần thành công trong sự nghiệp “trồng người” cao quý, nhằm bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy trung và cao cấp có bản lĩnh, trí tuệ, phẩm chất và năng lực, xứng đáng là những “hạt nhân lãnh đạo tương lai” của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng./.

Tài liệu tham khảo

1. Báo cáo chính trị Đảng bộ Học viện Lục quân nhiệm kỳ 2025-2030.

2. Chương trình hành động Đảng bộ Học viện Lục quân.

3. Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011.