Một số vấn đề về công tác giáo dục - đào tạo ở Học viện Lục quân qua sự phát triển cán bộ chỉ huy - tham mưu Quân khu 9

Nhìn lại chặng đường xây dựng, trưởng thành của Học viện Lục quân, khởi đầu từ Lớp huấn luyện bổ túc Quân sự được tổ chức ngày 07/7/1946 theo Chỉ thị của Thường vụ Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đến nay, quá trình phát triển của Học viện luôn gắn liền với sự nghiệp giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học; nhiệm vụ và mục tiêu đào tạo của Học viện được xác định ngay từ khi thành lập, được phát triển, hoàn thiện theo từng giai đoạn cách mạng, cả về quy mô, đối tượng và loại hình đào tạo, phù hợp với yêu cầu phát triển của Quân đội, đất nước. Vị thế của Học viện Lục quân ngày càng được khẳng định trong hệ thống nhà trường Quân đội và hệ thống giáo dục quốc dân. Đội ngũ cán bộ chỉ huy - tham mưu được Học viện đào tạo qua các thời kỳ đều phát huy tốt vai trò, vị trí trên các cương vị công tác, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, được Bộ Quốc phòng và các đơn vị trong toàn quân đánh giá cao, trong đó có đội ngũ cán bộ chỉ huy - tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch của Quân khu 9.

Quân khu 9 đứng chân trên địa bàn đồng bằng sông Cửu Long - hướng chiến lược Tây Nam của Tổ quốc. Từ khi thành lập (10/12/1945) đến nay, trải qua hơn 75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh mà thường xuyên, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; sự phối hợp chặt chẽ có hiệu quả của đảng bộ, chính quyền các cấp; sự giúp đỡ, thương yêu, đùm bọc, nuôi dưỡng của nhân dân trên địa bàn, vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, lực lượng vũ trang Quân khu 9 đã lập nên những kỳ tích trong chiến đấu, xây dựng và không ngừng lớn mạnh, phát triển toàn diện. Đóng góp vào thành tích và những chiến công oanh liệt đó, có vai trò to lớn của đội ngũ cán bộ chỉ huy - tham mưu qua các thời kỳ được nghiên cứu, học tập, rèn luyện tại Học viện Lục quân và qua tôi luyện từ thực tiễn chiến đấu, công tác, xây dựng đơn vị, từng bước trưởng thành, phát triển, thực sự là lực lượng nòng cốt về chỉ huy - tham mưu công tác quân sự, quốc phòng cấp chiến thuật, chiến dịch, góp phần quan trọng vào việc xây dựng lực lượng vũ trang Quân khu ngày càng vững mạnh, đủ khả năng hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân nhân giao phó.

Trong kháng chiến, Quân khu 9 đứng chân trên địa bàn cực Nam của Tổ quốc, xa sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Quốc phòng, với lịch sử đi trước về sau trong cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ xâm lược, cũng như cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ Quốc tế cao cả. Vì vậy, đội ngũ cán bộ sĩ quan nói chung và cán bộ chỉ huy - tham mưu cấp trung, sư đoàn nói riêng cũng bộc lộ một thực tế là vừa thiếu, vừa chưa được đào tạo cơ bản, chủ yếu được rèn luyện, thử thách và tích lũy kinh nghiệm trong chiến đấu để trưởng thành, trình độ kiến thức chuyên môn về chính trị, quân sự còn những hạn chế nhất định. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, đứng trước yêu cầu xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang Quân khu; việc ổn định tổ chức, biên chế và phát triển các trung đoàn, sư đoàn, trong đó có nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chỉ huy - tham mưu các cấp đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới và tạo nguồn cơ bản lâu dài là hết sức cấp thiết.

Những năm vừa qua, quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 9 luôn quan tâm đến việc nâng cao trình độ mọi mặt cho cán bộ, nhất là cán bộ chỉ huy - tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch. Hằng năm tiến hành rà soát quy hoạch cán bộ, chú trọng cán bộ chủ trì, từ đó định ra kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phù hợp, gắn công tác quy hoạch với nhu cầu bố trí, sắp xếp cán bộ, đảm bảo cho lớp cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng đúng cương vị. Đối tượng tuyển chọn nguồn đào tạo tại Học viện là những cán bộ đã được đào tạo cơ bản ở cấp phân đội, đủ tiêu chuẩn (độ tuổi, cấp bậc, chức vụ, thời gian giữ chức, trình độ học vấn...) đã trải qua quá trình công tác ở đơn vị, có năng lực và triển vọng phát triển. Sau khi học về được bố trí, sắp xếp đúng quy hoạch, qua đó tạo điều kiện cho đội ngũ cán bộ phát huy tốt phẩm chất đạo đức, năng lực chỉ huy, vận dụng tốt những kiến thức cơ bản đã học tại Học viện vào thực tiễn quá trình huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và xây dựng đơn vị.

Hiện nay, đội ngũ cán bộ chỉ huy - tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch của Quân khu được đào tạo tại Học viện khá lớn, chiếm 11,81% tổng số cán bộ, sĩ quan; trong đó, cán bộ chủ trì đang đảm nhiệm các cương vị, chức trách từ cấp trung đoàn và tương đương trở lên là 231 đồng chí, chiếm 23,12% tổng số cán bộ chỉ huy - tham mưu trung, cao cấp. Đây là lực lượng nòng cốt, lãnh đạo, chỉ huy, quản lý đơn vị thực hiện các nhiệm vụ: huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện và các nhiệm vụ đột xuất khác được giao. Qua thực tế công tác, đội ngũ cán bộ chỉ huy - tham mưu trong toàn Quân khu đã qua đào tạo tại Học viện phát huy tốt phẩm chất đạo đức của người quân nhân cách mạng, lập trường chính trị, tư tưởng kiên định vững vàng, có kiến thức toàn diện, chuyên sâu về quân sự - quốc phòng; nắm vững nguyên tắc lý luận và phương pháp công tác tham mưu tác chiến, có năng lực, lãnh đạo, chỉ huy, chấp hành nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, giữ vững mối đoàn kết nội bộ, cùng với cấp ủy (thường vụ), chính ủy, chính trị viên lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, nhất là nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, công tác quân sự, quốc phòng địa phương, khẳng định được vị trí, vai trò và uy tín trên cương vị công tác.

Có thể khẳng định, hầu hết cán bộ chỉ huy - tham mưu cấp trung đoàn và tương đương trở lên của Quân khu được đào tạo, bồi dưỡng tại Học viện Lục quân, dù được bố trí ở cương vị nào đều thể hiện được bản lĩnh chính trị và năng lực chỉ huy, quản lý, điều hành đơn vị, phát huy tốt vai trò, trách nhiệm trong công tác; luôn có động cơ và ý chí phấn đấu vươn lên, biết cách vượt qua khó khăn thử thách; mẫu mực trong lời nói và hành động, tự giác tu dưỡng rèn luyện phẩm chất đạo đức của người cán bộ, đảng viên; luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; nhiều đồng chí được cấp ủy, chỉ huy các cấp và chính quyền địa phương tin tưởng, tín nhiệm và quy hoạch, bổ nhiệm vào các chức vụ cao hơn, bảo đảm tốt nguồn kế cận, kế tiếp ở các cấp, triển vọng, khả năng phát triển tốt, nhiều đồng chí đã trở thành tướng lĩnh, cán bộ cấp cao giữ các trọng trách quan trọng của Đảng, Nhà nước và Quân đội. Điều đó phản ánh đúng tiêu chí, đánh giá thực chất năng lực của người cán bộ chỉ huy - tham mưu và chất lượng đào tạo của Học viện Lục quân, qua đó góp phần quan trọng trong xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ chỉ huy - tham mưu của Quân khu 9.

Trong những năm tới, yêu cầu đặt ra ngày càng cao về xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân vững mạnh, nhất là những nhận thức mới và tư duy mới của Đảng về quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc được xác định trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, tác động trực tiếp đến công tác giáo dục - đào tạo của Học viện đối với xây dựng đội ngũ cán bộ chỉ huy - tham mưu trong Quân đội, trong đó có lực lượng vũ trang Quân khu 9. Vì vậy, Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu 9 có những chia sẻ mang tính chất gợi mở xoay quanh vấn đề vừa nêu trên bước đường phát triển của Học viện Lục quân trong thời gian tới.

Thứ nhất, trước yêu cầu đào tạo “nguồn nhân lực chất lượng cao”, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới, chương trình, nội dung đào tạo của Học viện, bên cạnh việc trang bị cho học viên kiến thức chuyên ngành theo hướng “cơ bản, hệ thống, thống nhất, chuyên sâu”, cần chú trọng trang bị phương pháp luận khoa học về những vấn đề chính trị, quân sự, kinh tế, đối ngoại... của thế giới, khu vực và đất nước; năng lực, kinh nghiệm trong công tác quản lý, chỉ huy, khả năng xử trí các tình huống đấu tranh quốc phòng trong thời bình và khi có chiến tranh xảy ra. Yêu cầu xây dựng Quân đội trong điều kiện mới rất cần đội ngũ cán bộ chỉ huy - tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch những cán bộ giỏi, có kiến thức toàn diện về quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội…

Thứ hai, tăng thời gian huấn luyện thực hành, rèn luyện phương pháp, tác phong công tác của người chỉ huy trong nội dung, chương trình đào tạo của Học viện. Đối với các bài tập về chiến thuật, diễn tập chỉ huy - tham mưu, diễn tập tác chiến khu vực phòng thủ, kịp thời cập nhật những phát triển mới của khoa học nghệ thuật quân sự, thực tiễn đơn vị, nhất là nghệ thuật chỉ huy tác chiến trong môi trường tác chiến mới, điều kiện mới của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (tác chiến biển, đảo; tác chiến điện tử, tác chiến không gian mạng, chiến tranh địch sử dụng vũ khí công nghệ cao...), quan tâm xây dựng các tưởng định diễn tập về tác chiến khu vực phòng thủ tỉnh biên giới, tác chiến bảo vệ biển, đảo gắn với địa bàn và tác chiến phòng thủ Quân khu 9.

Thứ ba, Học viện Lục quân cần quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để tăng số lượng cán bộ quản lý giáo dục, giảng viên đi luân chuyển thực tế ở các đơn vị huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, lực lượng vũ trang địa phương, trong đó có các đơn vị, địa phương trên địa bàn Quân khu 9 để không ngừng nâng cao trình độ, tích lũy kinh nghiệm phục vụ cho giảng dạy, nghiên cứu khoa học của Học viện. Đồng thời, thực hiện các công trình, đề tài nghiên cứu khoa học sát với thực tiễn nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc gắn với địa bàn Quân khu 9 - hướng chiến lược Tây Nam của Tổ quốc.

Thứ tư, tiếp tục tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa Học viện Lục quân với các đơn vị, địa phương nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chỉ huy - tham mưu. Sự phối hợp giữa Học viện với đơn vị cần đổi mới phương thức, nội dung theo hướng thiết thực, hiệu quả hơn. Xây dựng những chuyên đề chuyên sâu về tổng kết thực tiễn, kinh nghiệm ở đơn vị để làm cơ sở minh chứng cho lý luận. Học viện nên tăng cường phối hợp trao đổi với các đơn vị, nhất là những cán bộ có nhiều kinh nghiệm, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả trong quản lý, lãnh đạo chỉ huy để vận dụng trong quá trình giảng dạy, nghiên cứu khoa học. Tùy theo đối tượng đào tạo,

bồi dưỡng để tổ chức tham quan, học tập theo nội dung, mục tiêu yêu cầu đào tạo, nhất là tổ chức tham quan diễn tập tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng, diễn tập tác chiến khu vực phòng thủ địa phương ở các đơn vị, địa phương.

Với bề dày lịch sử vẻ vang và truyền thống 75 năm chiến đấu trên mặt trận giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học, nhất là trong tình hình mới, bám sát định hướng “Xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Đến năm 2025, cơ bản xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh. Đến năm 2030, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng ưu tiên lên hiện đại hoàn thành hiện đại. Từ năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân hiện đại” như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định, quyết tâm “Xây dựng nhà trường thông minh đáp ứng yêu cầu cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư”. Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 9 sẽ tiếp tục “đồng hành” với Học viện Lục quân trong thực hiện công tác giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học. Hy vọng rằng, với truyền thống “Kiên định vững vàng, đoàn kết nhất trí, chủ động sáng tạo, khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ”, Học viện Lục quân luôn xứng tầm là một trong những trung tâm đào tạo cán bộ quân sự, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, bồi dưỡng nhân tài cho Quân đội nhân dân Việt Nam.

N.X.D