Pháo binh quân giải phóng “khóa chặt” sân bay Biên Hòa đến ngày “N” chiến dịch Hồ Chí Minh

Bên trong sân bay được bố trí thành 5 khu vực (khu vực 1 chứa máy bay ném bom chiến lược; khu vực 2 chứa các loại máy bay khu trục, tiêm kích bom; khu vực 3 chứa các loại máy bay trinh sát, trực thăng, vận tải; khu vực 4 là nhà ở cố vấn Mỹ, sĩ quan ngụy, câu lạc bộ sĩ quan; khu vực 5 là kho xăng, kho bom); sân bay Biên Hòa cũng là nơi chúng sử dụng để chứa hàng triệu lít chất độc Da Cam (98.000 thùng) trước khi mang đi rải khắp miền Nam Việt Nam. Đây còn là căn cứ huấn luyện, đào tạo giặc lái.

Do sân bay Biên Hòa có tầm quan trọng đặc biệt, nên Mỹ - ngụy tổ chức lực lượng rất đông đảo và bố phòng nghiêm ngặt. Duy trì hoạt động của sân bay gồm có 500 sĩ quan, phi công; hơn 2000 nhân viên kĩ thuật, binh lính đồn trú; xung quanh là hàng rào kẽm gai, bãi mìn, lựu đạn và hệ thống lô cốt dày đặc; ban đêm, có hệ thống đèn pha cực mạnh chiếu sáng. Lực lượng bảo vệ sân bay gồm một đại đội pháo binh, một đại đội xe tăng, một đội quân khuyển (100 chó béc-giê), 1 đến 2 tiểu đoàn bộ binh; các lực lượng kiểm soát, canh gác, tuần tra... Gần sân bay có sở chỉ huy Quân đoàn 3 ngụy, 1 tiểu đoàn tuần tiễu ven rừng cách sân bay 10km, một phi đội máy bay lên thẳng ở sân bay Tân Sơn Nhất và các tàu chiến trên sông Đồng Nai sẵn sàng chi viện. Ngoài ra, địch còn liên tục mở những cuộc hành quân lùng sục xung quanh, nhằm ngăn chặn mọi hoạt động đột nhập của quân giải phóng.

Sân bay Biên Hòa chính là tấm lá chắn không quân bảo vệ Sài Gòn. Các máy bay tiêm kích xuất phát từ đây có thể bao quát được khu vực xung quanh thành phố Hồ Chí Minh, miền Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long, tấn công yểm trợ kịp thời cho các lực lượng của ngụy khi xảy ra giao tranh dưới mặt đất.

Một góc sân bay Biên Hòa năm 1975

Nhằm hạn chế hoạt động, tiến tới làm tê liệt hoàn toàn sân bay chiến lược này, chi viện cho Quân đoàn 4 mở “cánh cửa thép” Xuân Lộc từ phía Đông; đồng thời, bảo đảm cho các lực lượng của chiến dịch Hồ Chí Minh cơ động, triển khai áp sát Sài Gòn trước giờ “G”; Đại đội Pháo binh 26 (Đoàn Pháo binh 75) được giao nhiệm vụ khống chế sân bay Biên Hòa.

Đại đội 26 được trang bị 3 khẩu pháo nòng dài 130-M46, đây là loại pháo hạng nặng có tầm bắn xa nhất, uy lực lớn nhất của Quân đội ta lúc bấy giờ; Đại đội đã từng tham gia nhiều trận đánh, chiến dịch ở miền Đông Nam Bộ, đặc biệt tháng 01/1975 tham gia giải phóng thị xã Phước Long. Nhận nhiệm vụ đánh phá sân bay Biên Hòa trong điều kiện hết sức khó khăn, thời gian gấp rút. 19 giờ 00 ngày 09/4, Đại đội được lệnh hành quân, trên 130km đường quân sự làm gấp, đến 03 giờ 00 ngày 11/4 đã chiếm lĩnh xong trận địa bắn ở Hiếu Liêm (huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai). Đúng 17 giờ 00 ngày 14/4, loạt đạn đầu tiên của đơn vị đã bắn trúng các mục tiêu trong sân bay, làm cho địch hoàn toàn bị bất ngờ và rối loạn. Để giữ bí mật trận địa, lúc đầu ta chỉ bắn ban đêm, nên địch có điều kiện di chuyển một số máy bay A37 về Sân bay Cần Thơ, máy bay F5E về Sân bay Tân Sơn Nhất và chúng vẫn tiếp tục sử dụng đường băng để cất cánh bay đi đánh phá vào đội hình chiến đấu của bộ đội ta.

Quân Giải phóng tiến công Xuân Lộc 4/1975

Thấy sân bay Biên Hòa liên tục bị đánh phá, bọn ngụy đã huy động đủ các loại máy bay và tập trung nhiều trận địa pháo ở xung quanh, đánh phá với cường độ cao vào trận địa của Đại đội. Mặc cho địch đánh phá ác liệt và điều kiện ăn, uống, sinh hoạt rất khổ cực; cán bộ, chiến sĩ Đại đội 26 vẫn kiên cường bám trụ, nghiên cứu cách đánh liên tục cả ngày lẫn đêm; sử dụng linh hoạt từ khẩu đến trung đội, đại đội; vận dụng nhiều hình thức, phương pháp bắn khác nhau. Từ ngày 17/4, đại đội chỉ bắn khi quan sát thấy máy bay địch chuẩn bị xuất kích.

Liên tục 12 ngày đêm (từ 14 đến 26/4/1975), Đại đội 26 đã chiến đấu rất anh dũng, kiên cường, phá hủy và làm hỏng nhiều máy bay. Đặc biệt, lúc 15 giờ 30 phút, ngày 22/4, Đại đội bắn trúng kho bom, gây cháy nổ kéo dài đến sáng hôm sau. Đêm 25/4, đạn pháo của ta bắn trúng và làm hỏng đường băng, địch buộc phải di dời số máy bay còn lại về Sân bay Tân Sơn Nhất, ngày 26/4 sân bay bị tê liệt hoàn toàn, không thể hoạt động được. Đây cũng là thời điểm 5 cánh quân của ta đã áp sát Sài Gòn, đồng thời 17 giờ 00 ngày 26/4 cũng là thời khắc mở màn của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Cùng với các đơn vị pháo binh khác, Đại đội 26 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện cho tạo thế, cơ động triển khai lực lượng.

Kho bom bên trong sân bay Biên Hòa bị trúng đạn pháo của Quân Giải phóng

Chiến công của Đại đội pháo binh 26 anh hùng đã làm giảm đáng kể hỏa lực không quân địch chi viện cho mặt trận Xuân Lộc và các lực lượng địch chốt giữ xung quanh Sài Gòn; tạo điều kiện thuân lợi cho các binh đoàn chủ lực của ta cơ động triển khai đội hình tiến công đúng kế hoạch. Đây là tiền đề quan trọng để 5 cánh quân đánh thẳng vào nội đô, kết thúc Chiến dịch mang tên Bác vào lúc 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975.

Các cựu chiến binh Đại đôi 26, Đoàn Pháo binh Biên Hòa ôn lại kỷ niệm 50 năm về trước

Lịch sử đã lùi xa 1/2 thế kỷ, nhưng những bài học kinh nghiệm quý báu về nghệ thuật sử dụng pháo binh trong Chiến dịch Hồ Chí Minh nói chung, trận đánh sân bay Biên Hòa nói riêng mãi còn nguyên giá trị. Đây là hình thức sử dụng pháo xe kéo làm nhiệm vụ chuyên trách đánh các mục tiêu mang ý nghĩa chiến dịch, chiến lược. Những bài học về tổ chức, sử dụng lực lượng, bố trí đội hình chiến đấu; xây dựng công sự trận địa, ngụy trang nghi binh; vận dụng hình thức, phương pháp bắn; đặc biệt là tinh thần chiến đấu kiên cường, dũng cảm, bám pháo, bám trận địa của cán bộ, chiến sĩ Đại đội pháo binh 26 anh hùng sẽ được cán bộ giảng viên Khoa Pháo binh đưa vào bài giảng, truyền thụ cho các thế hệ học viên; giúp họ nghiên cứu, vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo nghệ thuật sử dụng pháo binh của cha ông ta trong chiến tranh giải phóng vào điều kiện tác chiến mới của cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, góp phần xây dựng Quân đội “Tinh - gọn - mạnh”, bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống./.