Tư tưởng chủ động tiến công trong Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Là một dân tộc yêu chuộng hoà bình, mong muốn duy trì hoà bình, Đảng và Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thông qua con đường ngoại giao đã cố gắng nhân nhượng trong giới hạn có thể cho phép nhằm hạn chế nguy cơ nổ ra một cuộc chiến tranh. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng thì thực dân Pháp càng lấn tới, liên tiếp tiến hành hàng loạt các hoạt động gây hấn, làm căng thẳng, phức tạp tình hình. Trên cơ sở nhận rõ bản chất xâm lược của thực dân Pháp đe dọa nghiêm trọng đến độc lập dân tộc, ngày 18 và 19/12/1946, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp mở rộng khẩn cấp tại Vạn Phúc, Hà Đông do Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì. Hội nghị đã quyết định chủ trương, đường lối phát động cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trên phạm vi cả nước với phương châm kháng chiến lâu dài. Ngay đêm 19/12/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến. Với dung lượng 200 từ, song Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến đã thể hiện mệnh lệnh của non sông đất nước, thôi thúc cả dân tộc chung sức, đồng lòng vùng lên quyết chiến, quyết thắng quân Pháp xâm lược; là lời hịch cứu quốc, khơi dậy mạnh mẽ lòng tự hào, tự tôn dân tộc, truyền thống yêu nước, anh hùng bất khuất, kiên cường của nhân dân Việt Nam; là hiệu lệnh làm sục sôi khí thế đấu tranh bằng sức mạnh của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ của người Việt Nam với mọi thứ vũ khí có sẵn, bằng ý chí tự lực, tự cường, chủ động tiến công “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Tư tưởng và tinh thần đó được biểu hiện trên những khía cạnh:
Một là, chủ động phát động cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược
Nhận rõ tình thế cách mạng, ngày 19/12/1946, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đưa ra dự báo: “Chỉ trong vòng 24 giờ là cùng, chắc chắn giặc Pháp sẽ nổ súng” và chỉ thị cho quân dân cả nước: “Tất cả hãy sẵn sàng” chiến đấu. Đến chiều cùng ngày, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy ra lệnh cho bộ đội chủ lực và các lực lượng vũ trang: “Giờ chiến đấu đã đến”. Để giành quyền chủ động trước giặc Pháp và cổ vũ tinh thần kháng chiến, đêm 19/12/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến nhằm chủ động tấn công địch trên phạm vi cả nước.
Thực hiện Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh và chấp hành mệnh lệnh của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng - Tổng chỉ huy Võ Nguyên Giáp, từ đêm 19/12/1946 đến tháng 3/1947, lực lượng bộ đội chủ lực đã phối hợp với lực lượng vũ trang và Nhân dân Thủ đô cùng các đô thị từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc đồng loạt nổ súng đánh địch. Tại Thủ đô Hà Nội, các Tiểu đoàn 101, 77, 212, 145, 523 và các lực lượng khác ở nội, ngoại thành được Nhân dân và các trung đoàn đứng chân trên địa bàn Sơn Tây, Hà Đông, Thái Nguyên,… chi viện, đã tạo ra thế “trong ngoài cùng đánh”; còn ở các thành phố, thị xã khác như: Hải Dương, Bắc Giang, Bắc Ninh, Nam Định, Vinh, Huế, Đà Nẵng..., các đơn vị bộ đội chủ lực, tự vệ thành, công an xung phong đã phối hợp cùng Nhân dân nội, ngoại thành tiến công các vị trí đóng quân của địch, gây cho thực dân Pháp nhiều thiệt hại.
Như vậy, quyết định chủ động tiến công của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh được hiệu triệu trong Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến đã gây cho địch bất ngờ lớn, làm cho chúng mất thế chủ động ngay từ những ngày đầu kháng chiến ở đúng nơi chúng mạnh nhất. Về phía ta, nhờ đường lối lãnh đạo cách mạng đúng đắn, với tinh thần chủ động tiến công địch, phát động toàn quốc kháng chiến, ta đã huy động được sức mạnh tổng hợp với nhiều lực lượng tham gia, trong đó lực lượng vũ trang, làm nòng cốt, góp phần hạn chế ưu thế về vũ khí, trang bị hiện đại và sức cơ động của quân Pháp, qua đó giành lại thế chủ động trên chiến trường, tạo thế và lực mở đường cho cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi hoàn toàn.
Hai là, chủ động làm công tác chuẩn bị, xây dựng và phát triển thế trận chiến tranh nhân dân, toàn dân.
Nhận thức đúng đắn về quy luật của chiến tranh là sự đọ sức toàn diện giữa các bên tham chiến, là mạnh được, yếu thua; đồng thời thấy rõ sự chênh lệch về lực lượng giữa ta và địch, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định con đường cách mạng đúng đắn là dựa vào sức mạnh của toàn dân, với thế trận chiến tranh nhân dân, “toàn dân, toàn diện”. Trong Lời toàn quốc kháng chiến Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy, gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp để cứu nước” (4).
Từ Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến đã kích hoạt không khí đồng sức, đồng lòng trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta quyết tâm nhất tề đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết: “Chưa bao giờ tôi gặp một đoàn quân phong phú đến như vậy. Đủ mọi lứa tuổi từ em nhỏ nhi đồng, đến những người tóc đã hoa râm. Khá đông các chị. Quần áo đủ kiểu. Hàng quân danh dự hiên ngang với quân phục kaki, mũ calô gắn phù hiệu nền đỏ sao vàng, khăn quàng đỏ quyết tử quân và súng tiểu liên. Số đông bộ đội mặc quần áo thường dân. Những bộ quần áo xanh công nhân, áo vét tông, áo bludông, mũ cát, mũ phớt. Những đôi dày dân sự màu đen, màu nâu. Lác đác màu áo lá cây của các chiến sỹ Vệ quốc đoàn. Chỉ giống nhau là mọi người điều mang vũ khí, thắt túi đạn hoặc lựu đạn ngang lưng. Những bộ mặt được khói chiến trường tôi rắn lại, vẫn chưa làm mất đi những nét tài hoa, son trẻ của lớp thanh niên, học sinh Thủ đô (3).
Ba là, chủ động nêu cao quyết tâm chiến đấu “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ” (4).
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến là một bản cương lĩnh kháng chiến mang tính khái quát cao, chứa đựng tư tưởng, quan điểm đường lối tích cực, chủ động trong thế trận chiến tranh nhân dân, toàn dân đánh giặc, đánh lâu dài, tự lực cánh sinh và khẳng định thắng lợi nhất định thuộc về ta. Hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cả dân tộc đã đoàn kết một lòng đứng lên kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, đẩy mạnh kháng chiến toàn dân, toàn diện, vừa kháng chiến vừa kiến quốc. Đúng 20 giờ ngày 19/12/1946, ánh đèn trên các đường phố Hà Nội phụt tắt. Tiếp đó, tiếng súng pháo đài Láng, Xuân Canh… vang dậy khắp thành phố, báo hiệu cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ, đồng thời sự kiện này đánh dấu ngày đầu tiên Hà Nội trong 60 ngày đêm khói lửa, giam chân địch trong lòng thành phố, phá vòng vây của địch trong nội thành, bảo vệ Trung ương Đảng, Chính phủ và Nhân dân Thủ đô sơ tán lên căn cứ địa cách mạng an toàn, thực hiện sách lược “vườn không nhà trống”.
Trải qua 9 năm thực hiện “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân Việt Nam muôn người như một, chung sức đồng lòng “nếm mật nằm gai, khoét núi ngủ hầm, mưa dầm cơn vắt, máu trộn bùn non, gan không núng, chí không mòn…” làm nên một Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, buộc Pháp phải ký Hiệp định Giơnevơ tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Việt Nam.
Sau 75 năm từ ngày cả nước nhất tề đứng lên đánh đuổi thực dân Pháp xâm lược, tinh thần “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên giá trị, vẫn là âm hưởng non song, thúc giục toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tiếp tục kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, chủ động trong thiết lập các mối quan hệ và phát huy sức mạnh nội sinh, khát vọng dân tộc để đưa đất nước Việt Nam nhanh chóng bước sang trang sử mới, sánh vai cùng các quốc gia trên thế giới vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Với những thành tựu đạt được trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định: “Đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện so với những năm trước đổi mới. Quy mô, trình độ nền kinh tế được nâng lên. Đời sống Nhân dân cả về vật chất và tinh thần được cải thiện rõ rệt. Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay” (1).
Tài liệu tham khảo
1. Đảng cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr. 103 - 104.
2. Võ Nguyên Giáp (2001), Chiến đấu trong vòng vây, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, tr.65.
3. Võ Nguyên Giáp (2001), Chiến đâu trong vòng vây, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, tr.36.
4. Hồ Chí Minh (1946), “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”, Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.553.
