Khoa Tin học - Ngoại ngữ phát huy tính tích cực của học viên bằng cách vận dụng linh hoạt các cấu trúc học tập cộng tác

Các cấu trúc học tập cộng tác rất đa dạng và phong phú. Tùy thuộc vào từng hoạt động và mục tiêu cần đạt được của học viên trong quá trình giảng dạy mà mỗi hình thức được giảng viên vận dụng linh hoạt, khéo léo và khoa học. Thực tế giảng dạy ở Học viện Lục quân cho thấy ba hình thức phổ biến dưới đây được giảng viên của Khoa áp dụng thường xuyên trong lớp học ngôn ngữ, đó là:

Một là, suy nghĩ - làm việc theo cặp và chia sẻ (Think-Pair-Share): đây là một cấu trúc học tập cộng tác đơn giản bắt đầu từ việc giảng viên nêu câu hỏi hoặc vấn đề, và cho cá nhân thời gian suy nghĩ, sau đó học viên làm việc theo cặp để giải quyết vấn đề hoặc trả lời câu hỏi được nêu. Hoạt động này đòi hỏi mỗi cá nhân học viên suy nghĩ (think) những điều họ biết hoặc chưa biết về chủ đề, hoặc tìm ra câu trả lời cho câu hỏi khi trao đổi với một học viên khác (pair); sau đó chia sẻ (share) suy nghĩ với các học viên trong lớp. Để tiến hành hoạt động này, trước hết, giảng viên cần dựa trên nội dung của bài cần tìm hiểu để xây dựng hệ thống câu hỏi nhắm đến nội dung trọng tâm; sau đó nêu mục tiêu cần đạt được của hoạt động và hướng dẫn học viên thảo luận bằng cách làm mẫu hoạt động think-pair-share để đảm bảo mọi người hiểu được cách làm. Trong suốt quá trình thảo luận, giảng viên thường xuyên quan sát, hỗ trợ học viên khi cần thiết nhằm giúp học viên tập trung, phát triển kỹ năng giao tiếp, và thu hút học viên vào việc hiểu nội dung của bài học một cách hiệu quả.

Hai là, làm việc nhóm (Buzz group): đây là hình thức thảo luận theo nhóm nhỏ, mỗi nhóm gồm 3 đến 4 thành viên; mỗi người trong nhóm đảm nhiệm một vai trò để giúp nhóm thực hiện nhiệm vụ mà giảng viên đưa ra trong một khoảng thời gian ngắn (từ 5 – 10 phút). Chẳng hạn, học viên A làm nhóm trưởng (group leader), học viên B làm thư ký (secretary), học viên C theo dõi thời gian (timekeeper), học viên D duy trì “hòa bình” trong nhóm (peacekeeper). Các nhóm cùng thực hiện một nhiệm vụ như xây dựng ý tưởng, giải quyết vấn đề, hay mỗi nhóm nghiên cứu một khía cạnh, một nội dung cụ thể nào đó của bài học rồi cùng trình bày trước tập thể lớp. Hình thức này khuyến khích sự năng động, sáng tạo của học viên trong việc đề xuất ý tưởng, phát triển khả năng tư duy phê phán, phát huy trí tuệ tập thể, tối đa hóa khả năng làm việc nhóm, đồng thời tạo cơ hội cho người học sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên và linh hoạt. Buzz group có thể được vận dụng trong nhiều hoạt động thực hành ngôn ngữ như brainstorming (động não), recapitulating (tóm tắt), discussion (thảo luận), hay lesson reflection (nhận xét, phản ánh bài học); giảng viên có thể thay đổi vị trí của học viên trong lớp nhằm giúp học viên có thể giao tiếp với nhiều học viên khác nhau để tránh sự nhàm chán, đồng thời làm cho việc thảo luận thêm sôi động, hiệu quả.

Ba là, hình thức tổ chức nhóm theo kiểu tiệc trà (Tea party technique): đây là một trong những cách thức học tập cộng tác thúc đẩy học tập, nuôi dưỡng sự tôn trọng và xây dựng mối quan hệ gắn kết giữa các học viên với nhau. Hình thức này được sử dụng thường xuyên trong việc tăng cường kỹ năng đọc để giúp người học thực hành kỹ năng tư duy trong việc đưa ra và xác nhận các dự đoán trước khi tìm hiểu sâu về nội dung văn bản cần nắm bắt, đồng thời khuyến khích người học thực hiện việc đọc hiểu một cách tích cực. Với cách thức tổ chức như một bữa tiệc trà, học viên có cơ hội di chuyển, lần lượt được trao đổi với nhiều thành viên khác nhau trong lớp để đưa ra các dự đoán và liên kết về một số nội dung mà họ muốn tìm hiểu khi đọc. Bên cạnh kỹ năng đọc, Tea party có thể được áp dụng trong tất cả các bước thực hành giảng dạy kỹ năng nói (pre-, while-, và post-speaking); và thực sự phát huy hiệu quả trong thực hành kỹ giao tiếp, khuyến khích người học mạnh dạn nói và chia sẻ ý tưởng của mình về chủ đề được đưa ra thông qua các hoạt động vui chơi thú vị. Người học được sắp xếp theo hai vòng tròn hoặc theo hai hàng (10-12 người), đứng đối diện nhau, chia sẻ ý tưởng về chủ đề giảng viên đề xuất. Sau một vài phút, học viên di chuyển thay đổi đội hình để trao đổi với thành viên khác. Hoạt động thay đổi vị trí để tương tác được diễn ra nhiều lần tùy thuộc vào số lượng câu hỏi và tùy thuộc vào ý định của giảng viên. Với cách thức này, học viên có cơ hội di chuyển và giao tiếp với nhiều thành viên khác nhau, học hỏi, chắt lọc được nhiều ý tưởng, khuyến khích học viên chủ động hơn, tích cực hơn và mạnh dạn hơn trong sử dụng ngôn ngữ.

Bằng cách vận dụng linh hoạt các cấu trúc học tập cộng tác trong các giờ lên lớp, đội ngũ giảng viên khoa Tin học - Ngoại ngữ đã khích lệ được người học phát huy khả năng, tính tích cực, chủ động của mình. Học viên cùng nhau hỗ trợ và cộng tác để đạt được những mục tiêu học tập đã đề ra, đồng thời tích lũy kiến thức, phát triển các kỹ năng ngôn ngữ cũng như những kỹ năng cần thiết cho bản thân (kỹ năng giao tiếp, ứng xử, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng quyết định…), đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ giáo dục và đào tạo trong thời kỳ mới.

Một số hình ảnh vận dụng các cấu trúc học tập cộng tác trong lớp học ngoại ngữ:

TLTH