Bộ đội tên lửa: Trưởng thành qua chiến tranh, lớn mạnh trong hòa bình

Trong bối cảnh đế quốc Mỹ đẩy mạnh chiến tranh phá hoại miền Bắc bằng không quân và hải quân hiện đại, việc hình thành lực lượng phòng không có khả năng đánh chặn tầm xa, tầm cao là yêu cầu cấp thiết. Tháng 7 năm 1965, Trung đoàn Tên lửa đầu tiên (Trung đoàn 236) chính thức ra mắt, đặt nền móng cho lực lượng Bộ đội Tên lửa Phòng không.

Bác Hồ về thăm Trung đoàn Tên lửa 236

Chỉ sau chưa đầy 10 ngày bước vào chiến đấu, ngày 24 tháng 7 năm 1965, Bộ đội Tên lửa đã lập chiến công đầu tiên - bắn rơi chiếc máy bay F-4C hiện đại của Mỹ tại Hà Tây, mở đầu cho những chiến thắng vang dội sau này. Từ đó, ngày 24 tháng 7 hàng năm được xác định là Ngày truyền thống của Bộ đội Tên lửa Phòng không Việt Nam. Bộ đội Tên lửa đã phát triển nhanh chóng cả về số lượng và chất lượng. Các trung đoàn, tiểu đoàn tên lửa đã cơ động khắp các chiến trường, từ đồng bằng Bắc Bộ, miền Trung cho tới Trường Sơn và chiến trường miền Nam. Với tinh thần "dám đánh, quyết đánh, biết đánh và đánh thắng", Bộ đội Tên lửa đã góp phần quan trọng vào việc đánh bại các chiến dịch không kích lớn của Mỹ, tiêu biểu như:

Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” tháng 12/1972: Lực lượng tên lửa là mũi nhọn chủ lực bắn rơi hàng loạt máy bay B-52, buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán ký Hiệp định Paris. Bắn rơi hàng nghìn máy bay các loại, tiêu diệt nhiều phi công tinh nhuệ của Không quân Hoa Kỳ, bảo vệ vững chắc các mục tiêu trọng yếu của miền Bắc xã hội chủ nghĩa.

Đặc biệt, với phương châm “ba nhất” - huấn luyện giỏi nhất, bắn trúng nhất và cơ động nhanh nhất - lực lượng Bộ đội Tên lửa đã phát huy tinh thần sáng tạo, tự lực tự cường, khắc phục mọi khó khăn, làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại.

Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Văn Ninh (giữa) chỉ huy bộ đội huấn luyện cách đánh tên lửa năm 1964

Không chỉ hoạt động ở miền Bắc, Bộ đội Tên lửa còn chi viện cho các chiến trường khác. Năm 1972, nhiều đơn vị Tên lửa đã hành quân vượt Trường Sơn vào chiến trường Quảng Trị, trực tiếp đánh trả các đợt tập kích đường không của địch, góp phần vào thắng lợi trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975. Ngoài ra, trong giai đoạn sau chiến tranh, lực lượng tên lửa còn thực hiện nhiệm vụ quốc tế, phối hợp bảo vệ không phận trong tình hình phức tạp ở khu vực biên giới Tây Nam và phía Bắc, thể hiện tinh thần đoàn kết quốc tế cao cả.

Sau khi đất nước thống nhất, yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại là định hướng chiến lược. Bộ đội Tên lửa đã không ngừng đổi mới, tiếp thu vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại từ các đối tác chiến lược và kết hợp với cải tiến, chế tạo trong nước.

Các tổ hợp tên lửa như S-75, S-125, S-200… được cải tiến, hiện đại hóa, cho phép đánh chặn ở cự ly và độ cao lớn hơn, tạo nên “lá chắn thép” bảo vệ vững chắc vùng trời Tổ quốc. Cùng với hiện đại hóa vũ khí, lực lượng Bộ đội Tên lửa tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi chuyên môn nghiệp vụ, làm chủ công nghệ hiện đại. Các đơn vị tổ chức huấn luyện chặt chẽ, sát thực tế chiến đấu, thường xuyên tham gia diễn tập hiệp đồng quân, binh chủng, diễn tập bắn đạn thật đạt kết quả cao.

Phong trào thi đua “Huấn luyện giỏi, kỷ luật nghiêm, sẵn sàng chiến đấu cao”, “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” được triển khai sâu rộng, tạo động lực để cán bộ, chiến sĩ vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, lực lượng Bộ đội Tên lửa chủ động tiếp cận, ứng dụng các thành tựu mới trong công nghệ thông tin, điều khiển tự động, trí tuệ nhân tạo… vào công tác huấn luyện, trinh sát, điều khiển và dẫn bắn. Hệ thống chỉ huy, thông tin liên lạc, radar trinh sát và điều khiển hỏa lực được số hóa mạnh mẽ, nâng cao khả năng cảnh giới, phát hiện mục tiêu và phản ứng nhanh trong mọi tình huống. Các đơn vị tích cực chuyển đổi số trong quản lý, chỉ huy, đào tạo và đảm bảo kỹ thuật.

Thực tiễn cho thấy, chiến tranh hiện đại sử dụng phổ biến vũ khí công nghệ cao, chiến tranh điện tử, tấn công mạng và không gian vũ trụ. Vì vậy, lực lượng Tên lửa cần liên tục đổi mới tư duy, nâng cao năng lực nhận thức, chỉ huy và điều hành tác chiến. Việc xây dựng thế trận phòng không - không quân hiện đại phải gắn với thế trận phòng thủ khu vực, tác chiến phòng không ba thứ quân, kết hợp chặt chẽ với lực lượng dân quân tự vệ và mạng lưới Ra-đa quốc gia.

Trong tình hình thế giới, khu vực diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, đặc biệt là các nguy cơ từ trên không, không gian mạng và vũ khí siêu thanh, lực lượng Tên lửa luôn duy trì trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao, “cơ động nhanh - đánh trúng - đánh chắc”. Các đơn vị tổ chức trực 24/24h, tăng cường luyện tập trong điều kiện địch sử dụng tác chiến điện tử mạnh, phối hợp tác chiến hiệp đồng với các lực lượng Không quân, Ra-đa, Phòng không lục quân… tạo nên hệ thống phòng không nhiều tầng, nhiều lớp vững chắc.

Chặng đường 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Bộ đội Tên lửa là minh chứng sinh động cho tinh thần quật cường, trí tuệ và bản lĩnh của Quân đội nhân dân Việt Nam. Luôn giữ vững phẩm chất trung thành tuyệt đối với Đảng, gắn bó máu thịt với Nhân dân, chiến đấu kiên cường, mưu trí, sáng tạo, không ngừng phấn đấu vì mục tiêu “Bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc”. Lực lượng đã được Đảng, Nhà nước phong tặng nhiều danh hiệu cao quý, trong đó có danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho nhiều đơn vị và cá nhân tiêu biểu. Trong chiến tranh, họ là lực lượng tiên phong góp phần làm nên những chiến thắng lịch sử. Trong thời bình, họ là “người gác trời” thầm lặng, bảo vệ chủ quyền không phận quốc gia.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, với tinh thần “Trung thành - Tự lực - Sáng tạo - Quyết thắng”, Bộ đội Tên lửa tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, vươn lên làm chủ khoa học - công nghệ hiện đại, xây dựng lực lượng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, mãi xứng đáng là “Lá chắn thép canh giữ bầu trời Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.

Phát huy tinh thần của Bộ đội Tên lửa nhân dịp kỷ niệm 60 năm ngày thành lập, Khoa Quân chủng/Học viện Lục quân quyết tâm thực hiện tốt đợt thi đua cao điểm “Phất cao cờ hồng Tháng Tám - Thi đua giành 3 nhất” chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh mùng 2 tháng 9 (02/9/1945 - 02/9/2025); mỗi cán bộ, giảng viên tích cực, chủ động học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ về mọi mặt, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, góp phần tô thắm truyền thống vẻ vang của Bộ đội Tên lửa, truyền thống Khoa Quân chủng và Học viện Lục quân anh hùng./.

L.Đ.M