Vận dụng phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh trong giảng dạy các môn khoa học xã hội và nhân văn tại Học viện Lục quân

Phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh là sự kết tinh giữa tư duy sâu sắc, ngôn ngữ giản dị, chân thực, giàu hình ảnh và thấm đượm tính nhân văn, cách mạng. Học viện Lục quân - trung tâm đào tạo cán bộ chỉ huy, tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch của Quân đội nhân dân Việt Nam; việc thường xuyên vận dụng phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh trong giảng dạy các môn khoa học xã hội và nhân văn (KHXH&NV) có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng và đạo đức cách mạng cho đội ngũ học viên.

Trước hết, phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh là kiểu mẫu về sự giản dị, dễ hiểu mà sâu sắc. Người luôn dùng ngôn ngữ gần gũi với quần chúng, tránh cầu kỳ, sáo rỗng. Dù viết hay nói, Bác đều hướng tới mục tiêu làm cho người nghe, người đọc hiểu được, tin được và làm theo. Những bài nói, bài viết như “Đời sống mới”, “Sửa đổi lối làm việc”, hay các thư gửi đồng bào, chiến sĩ đều thể hiện phong cách ngắn gọn, chặt chẽ, giàu sức thuyết phục. Vận dụng đặc điểm này thời gian qua, trong giảng dạy KHXH&NV, các giảng viên đã lấy ví dụ cụ thể, gần gũi với thực tiễn quân đội, kết hợp lý luận với đời sống và nhiệm vụ chiến đấu của bộ đội, giúp học viên dễ hiểu, dễ nhớ, dễ vận dụng.

Thứ hai, phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh luôn gắn liền giữa lý luận và thực tiễn, giữa “nói đi đôi với làm”. Khi nói về đạo đức cách mạng, Người không chỉ nêu lý thuyết mà luôn minh họa bằng hành động cụ thể của bản thân và đồng chí, đồng đội. Thấm nhuần tinh thần này trong các giờ học KHXH&NV, khi lên lớp giảng viên thường liên hệ trực tiếp với các tình huống thực tế trong huấn luyện, công tác, hoặc lấy dẫn chứng từ lịch sử quân đội, các tấm gương người tốt, việc tốt trong các cơ quan, đơn vị trong toàn quân. Nhờ đó, bài giảng không khô cứng, lý thuyết suông mà trở thành bài học sống động, có sức truyền cảm mạnh mẽ.

Thứ ba, một nét đặc sắc khác của phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh là tính dân tộc và tính quốc tế hài hòa. Ngôn ngữ của Người vừa mang vẻ đẹp thuần Việt - trong sáng, giản dị - vừa chứa đựng tinh thần nhân loại tiến bộ, cởi mở và nhân ái. Trong giảng dạy các môn KHXH&NV, Học viện đã vận dụng điều này khi liên hệ giữa truyền thống dân tộc với xu thế phát triển của thời đại, giúp học viên vừa hiểu sâu sắc giá trị văn hóa, tư tưởng Việt Nam, vừa có tầm nhìn rộng mở, hiện đại, hội nhập quốc tế, cụ thể: Trong giảng dạy môn Tư tưởng Hồ Chí Minh, giảng viên thường so sánh quan điểm của Bác về “độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội” với xu hướng toàn cầu hóa và phát triển bền vững hiện nay, giúp học viên hiểu rõ hơn giá trị thời đại của tư tưởng ấy.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với học sinh Trường Nghệ thuật Sân khấu Trung ương ở khu văn công Mai Dịch, Hà Nội, ngày 25-11-1961. (Ảnh tư liệu)

Thứ tư, phong cách Hồ Chí Minh luôn hướng đến đối tượng người nghe, người học. Người nói chuyện với cán bộ khác với nói chuyện với nông dân hay chiến sĩ; viết báo khác với viết thư cho đồng bào. Bác luôn đặt mình vào vị trí người tiếp nhận để lựa chọn ngôn từ phù hợp. Quán triệt tinh thần đó được giảng viên Học viện Lục quân áp dụng triệt để khi tùy đối tượng học viên (sĩ quan trẻ, cán bộ trung cấp hay học viên quốc tế) mà lựa chọn cách diễn đạt, ví dụ minh họa, và phương pháp truyền đạt phù hợp. Điều này tạo nên không khí học tập cởi mở, thân thiện, khuyến khích trao đổi hai chiều và giúp học viên tiếp thu bài nhanh, sâu, vững.

Thứ năm, phong cách diễn đạt của Bác còn nổi bật ở tính hài hước, dí dỏm, linh hoạt nhưng luôn đúng mực, giúp người nghe dễ tiếp cận, dễ ghi nhớ. Trong giảng dạy KHXH&NV - vốn là những môn học mang tính lý luận trừu tượng - giảng viên Học viện Lục quân thường vận dụng yếu tố này bằng cách dùng ngôn ngữ sinh động, gắn với đời sống bộ đội, lồng ghép câu chuyện, thơ ca, ca dao, tục ngữ hoặc lời nói của Bác, giúp giờ học thêm nhẹ nhàng, hấp dẫn mà vẫn sâu sắc về tư tưởng.

Thứ sáu, việc vận dụng phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh trong giảng dạy còn thể hiện ở phong thái, tác phong của người thầy quân đội. Giảng viên Học viện Lục quân luôn gương mẫu trong lời nói, việc làm, thể hiện tác phong khiêm tốn, chân thành, cởi mở và chuẩn mực - đúng như phong cách Hồ Chí Minh. Thầy cô không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn là người truyền cảm hứng, giáo dục nhân cách và lý tưởng cho học viên, giúp họ hình thành bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.

Thứ bảy, trong thời đại chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng hiện nay, việc vận dụng phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh còn được kết hợp với đổi mới phương pháp, ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Nhiều bài giảng tại Học viện được thiết kế đa phương tiện, có hình ảnh, video minh họa sinh động, song vẫn giữ tinh thần giản dị, súc tích, thực tế - đúng tinh thần Hồ Chí Minh. Đây là sự kết hợp hài hòa giữa phong cách truyền thống và phương pháp hiện đại, bảo đảm tính hấp dẫn, hiệu quả và phù hợp với xu hướng giáo dục mới.

Có thể khẳng định, việc thường xuyên vận dụng phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh trong giảng dạy các môn KHXH&NV tại Học viện Lục quân không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, mà còn là quá trình bồi dưỡng, rèn luyện bản lĩnh, nhân cách và tư tưởng cho đội ngũ cán bộ tương lai của Quân đội nhân dân Việt Nam. Mỗi giảng viên, mỗi học viên khi học tập và làm theo phong cách diễn đạt của Bác sẽ thêm thấu hiểu giá trị của ngôn từ, của tư tưởng, của tấm lòng đối với con người và Tổ quốc.

Phong cách diễn đạt Hồ Chí Minh là một di sản tinh thần vô giá, là kim chỉ nam để mỗi người thầy, người học trong quân đội noi theo. Vận dụng tốt phong cách ấy trong giảng dạy không chỉ giúp nâng cao hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng mà còn góp phần xây dựng Học viện Lục quân chính quy, vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, xứng đáng là trung tâm đào tạo cán bộ chỉ huy, tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch, đào tạo sau đại học chất lượng cao của Quân đội nhân dân Việt Nam trong thời kỳ mới./.