Tác động của mạng xã hội đối với công tác giáo dục, rèn luyện bản lĩnh chính trị và tâm lý quân nhân ở Học viện Lục quân hiện nay

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư đang diễn ra sâu rộng, không gian mạng trở thành một phần quan trọng của đời sống xã hội. Trong đó, mạng xã hội nổi lên như một kênh kết nối, trao đổi, lan tỏa thông tin nhanh chóng và mạnh mẽ. Đối với cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội nhân dân Việt Nam, đặc biệt là ở Học viện Lục quân - trung tâm giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học quân sự hàng đầu của Quân đội - mạng xã hội vừa mở ra nhiều cơ hội, vừa đặt ra không ít thách thức đối với công tác giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng bản lĩnh chính trị, tâm lý quân nhân.

Nhận diện đúng tác động của mạng xã hội, từ đó đề ra giải pháp phù hợp, là yêu cầu cấp thiết, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, năng lực toàn diện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới.

Trong quá trình giáo dục, đào tạo và rèn luyện ở Học viện Lục quân hiện nay, mạng xã hội vừa mở ra những cơ hội to lớn, vừa đặt ra những thách thức không nhỏ cần được nhận diện và xử lý kịp thời.

Một mặt, mạng xã hội là công cụ hữu hiệu giúp phổ biến nhanh chóng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của Quân đội. Đây là kênh thông tin, diễn đàn trao đổi học thuật, chia sẻ kiến thức, hỗ trợ giảng dạy - học tập, phát huy tính chủ động, sáng tạo trong nghiên cứu khoa học của cán bộ, giảng viên, học viên. Việc tiếp cận thông tin đa chiều từ mạng xã hội cũng tạo điều kiện nâng cao trình độ, khả năng tư duy phản biện, đồng thời mở rộng hiểu biết thực tiễn, phục vụ cho công tác giảng dạy, học tập và nghiên cứu quân sự.

Mặt khác, mạng xã hội tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động tiêu cực đến nhận thức và tâm lý. Đặc tính lan truyền nhanh, khó kiểm chứng của thông tin làm cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ dễ bị cuốn vào dòng chảy của tin giả, tin xấu độc, luận điệu xuyên tạc, chống phá. Nếu thiếu bản lĩnh chính trị và kỹ năng chọn lọc thông tin, dễ dẫn đến dao động tư tưởng, suy giảm niềm tin, ảnh hưởng trực tiếp đến ý chí, thái độ học tập và rèn luyện.

Không chỉ vậy, mạng xã hội còn kéo theo những hệ lụy về tâm lý: áp lực so sánh, lệ thuộc vào các giá trị ảo, tình trạng nghiện mạng, phân tán sự tập trung… có thể gây căng thẳng, giảm sút hiệu quả công tác, học tập và huấn luyện. Trong môi trường quân sự - nơi đề cao kỷ luật, sự ổn định và bản lĩnh tâm lý - những ảnh hưởng tiêu cực này càng cần được nhận diện rõ và có biện pháp phòng ngừa, khắc phục kịp thời.

Để biến mạng xã hội thành công cụ hỗ trợ giáo dục, rèn luyện và bảo đảm sự ổn định tâm lý cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện Lục quân, cần đồng bộ triển khai các giải pháp sau:

Một là, đẩy mạnh giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức về vai trò, tác động của mạng xã hội. Cần thường xuyên tổ chức sinh hoạt chính trị, diễn đàn trao đổi, tuyên truyền để mỗi cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ hiểu rõ những thời cơ và nguy cơ từ mạng xã hội; xây dựng “lá chắn tư tưởng” vững chắc, chủ động phòng ngừa trước tác động xấu.

Hai là, tăng cường bồi dưỡng bản lĩnh tâm lý, kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn. Bên cạnh rèn luyện thể lực, kỹ thuật, chiến thuật, cần trang bị kỹ năng quản lý cảm xúc, kiểm soát thời gian, ứng xử văn hóa trên không gian mạng; hướng dẫn cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ cách nhận diện và phản bác thông tin sai trái, độc hại. Đây là yếu tố quan trọng để giữ vững sự ổn định tinh thần, tránh rơi vào trạng thái căng thẳng, hoang mang trước các luồng thông tin trái chiều.

Ba là, kết hợp chặt chẽ quản lý, kỷ luật quân sự với môi trường học tập hiện đại. Học viện cần duy trì nền nếp kỷ luật trong sử dụng phương tiện số, kiểm soát chặt chẽ các thiết bị thông tin liên lạc, đồng thời khai thác hiệu quả nền tảng công nghệ để phục vụ giảng dạy, huấn luyện. Việc quản lý phải đi đôi với tạo môi trường học tập cởi mở, khuyến khích tinh thần sáng tạo, nghiên cứu, chia sẻ tri thức trên nền tảng số.

Bốn là, phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ chủ trì, giảng viên trong định hướng, nêu gương, đồng hành cùng học viên. Cán bộ, giảng viên cần làm gương trong việc sử dụng mạng xã hội đúng mục đích, chuẩn mực, đồng thời kịp thời nắm bắt, định hướng tư tưởng, hỗ trợ tâm lý cho học viên khi cần thiết.

Năm là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phản bác quan điểm sai trái trên không gian mạng. Học viện cần phối hợp với các cơ quan chức năng, tổ chức lực lượng nòng cốt, kịp thời lan tỏa thông tin tích cực, đấu tranh phản bác hiệu quả luận điệu xuyên tạc, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, củng cố niềm tin và bản lĩnh cho cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ trong toàn Học viện.

Mạng xã hội đã và đang có ảnh hưởng sâu sắc đến nhận thức, tư tưởng và tâm lý của mỗi cá nhân trong xã hội. Đối với cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ ở Học viện Lục quân, tác động đó vừa mở ra cơ hội để tiếp cận tri thức, mở rộng tầm nhìn, nâng cao năng lực học tập, nghiên cứu; vừa tiềm ẩn nguy cơ làm xói mòn niềm tin, phân tán sự tập trung, ảnh hưởng đến bản lĩnh chính trị và sự ổn định tinh thần.

Vấn đề cốt lõi không nằm ở việc né tránh hay hạn chế tuyệt đối, mà ở chỗ chủ động nhận diện, định hướng, quản lý và khai thác mạng xã hội một cách tích cực, khoa học. Thông qua sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện; sự nêu gương, đồng hành của đội ngũ cán bộ, giảng viên; cùng ý thức tự giác, bản lĩnh và tinh thần rèn luyện của học viên, nhân viên, chiến sĩ, mạng xã hội hoàn toàn có thể trở thành môi trường bổ trợ hữu ích cho giáo dục - đào tạo, bồi dưỡng phẩm chất và năng lực toàn diện.

Phát huy tốt vai trò tích cực, đồng thời chủ động phòng ngừa, hóa giải những tác động tiêu cực của mạng xã hội chính là một trong những giải pháp quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học, xây dựng Học viện Lục quân vững mạnh toàn diện “mẫu mực tiêu biểu”, thông minh, hiện đại, xứng đáng là trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học quân sự hàng đầu của Quân đội, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới./.

N.H.L