Phát huy vai trò của Đoàn thanh niên trong xây dựng môi trường văn hoá ở Học viện Lục quân hiện nay

Môi trường văn hoá là tổng hòa các giá trị vật chất và tinh thần do con người tạo ra và tác động đến con người, trong một không gian và thời gian xác định. Với tư tưởng: “lấy văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, đường lối, chủ trương, chính sách về văn hóa của Đảng ta được thể hiện thông qua các chỉ thị, nghị quyết, nhất là Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Nghị quyết Trung ương 9 (khóa XI) về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”,… góp phần bồi dưỡng tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống, nhân cách con người Việt Nam trong thời kỳ mới.

Cán bộ, đoàn viên thanh niên Học viện Lục quân tham gia dọn dẹp vệ sinh, cắt cỏ tại Nghĩa trang Liệt sỹ Thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng

          Hiện nay, hoạt động của Đoàn thanh niên trong xây dựng môi trường văn hoá ở Học viện Lục quân diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và trong nước có sự biến động, vừa có thuận lợi, vừa có thách thức đan xen. Nước ta tiếp tục hội nhập kinh tế thế giới sâu rộng, sự giao lưu, giao thoa văn hóa diễn ra mạnh mẽ, tác động trực tiếp đến đời sống văn hóa, tinh thần của toàn xã hội. Trong khi đó, mặt trái cơ chế thị trường ảnh hưởng không nhỏ đến các giá trị văn hóa, đạo đức, lối sống; những biểu hiện thương mại hóa trong các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, báo chí làm nảy sinh những thị hiếu thấp kém, hạ thấp chức năng giáo dục tư tưởng, thẩm mỹ, v.v. Các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, chống phá ta quyết liệt dưới nhiều thủ đoạn, hình thức tinh vi, thâm độc, nhằm làm phai nhạt bản sắc văn hoá dân tộc, tha hoá đạo đức, lối sống của thế hệ trẻ Việt Nam.

          Do vậy, đẩy mạnh xây dựng môi trường văn hoá trong sạch, lành mạnh trở thành nhiệm vụ thường xuyên và cấp bách, là “màng lọc”, tạo ra pháo đài vững chắc, vô hiệu hoá mọi sự tấn công, thẩm thấu của văn hoá xấu độc, bảo vệ trận địa chính trị, tư tưởng, văn hoá của Đảng ở Học viện Lục quân hiện nay. Để đạt mục tiêu, yêu cầu đó cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:

          Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, người chỉ huy, phát huy vai trò của cơ quan chính trị trong xây dựng môi trường văn hóa

          Từ thực tiễn xây dựng môi trường văn hóa trong Học viện những năm qua cho thấy, sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, người chỉ huy, phát huy vai trò hướng dẫn của cơ quan chính trị là yếu tố quyết định đảm bảo cho nhiệm vụ này đạt mục đích, yêu cầu đề ra, góp phần làm lành mạnh hóa đời sống tinh thần của bộ đội. Để làm được điều đó, hằng năm, cấp ủy các cấp cần xác định rõ mục tiêu, chủ trương, biện pháp lãnh đạo, xây dựng chương trình hành động sát đặc điểm, tình hình đơn vị. Trên cơ sở đó, cơ quan chính trị cụ thể hóa bằng kế hoạch tổ chức thực hiện với những chỉ tiêu, biện pháp phù hợp, có tính khả thi. Trong đó, cần kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng môi trường văn hóa với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; đồng thời, gắn kết với Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở địa phương để tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi các mục tiêu đã xác định.

          Trong triển khai, các đơn vị của Học viện đã coi trọng gắn kết giữa thực hiện các chuẩn mực con người Việt Nam mới, “Đơn vị văn hóa” với đẩy mạnh phong trào Thi đua Quyết thắng, xây dựng điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt”; giữa bồi dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị với xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần, cảnh quan môi trường, nếp sống chính quy, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị, làm cho các nhân tố chính trị, tư tưởng bắt rễ sâu hơn, vững chắc hơn trong mọi hoạt động của bộ đội. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện những đơn vị làm tốt, mô hình hiệu quả để phát huy và nhân rộng; chấn chỉnh kịp thời những nơi làm chưa tốt, những biểu hiện hình thức, hiệu quả thấp; đồng thời, phê phán nhận thức lệch lạc, thiếu trách nhiệm trong xây dựng môi trường văn hóa ở đơn vị.

          Hai là, tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ Đoàn và đoàn viên, thanh niên về ý thức trách nhiệm của Đoàn thanh niên trong xây dựng môi trường văn hoá tốt đẹp, lành mạnh, phong phú

          Phải tuyên truyền, giáo dục để đội ngũ cán bộ Đoàn và đoàn viên, thanh niên thấy rằng, đây là một nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược xây dựng con người của Đảng, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Mặt khác, trong bối cảnh phức tạp hiện nay, nhất là sự “xâm lăng văn hóa”, sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, thì việc xây dựng môi trường văn hóa còn là một bộ phận không tách rời cuộc đấu tranh giai cấp dưới hình thức mới, trong điều kiện mới. Do đó, trọng tâm giáo dục cho đội ngũ cán bộ Đoàn và đoàn viên, thanh niên không chỉ có lối sống văn hóa lành mạnh, đạo đức cách mạng, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, mà còn nâng cao bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp của người quân nhân cách mạng. Thông qua xây dựng môi trường văn hóa, tạo phong trào tự giác rèn luyện của mọi quân nhân theo những chuẩn mực văn hóa, không ngừng củng cố mối quan hệ tốt đẹp, lành mạnh, hành vi ứng xử có văn hóa trong đơn vị, giải quyết mối quan hệ cấp trên, cấp dưới, đồng chí, đồng đội, giữa đơn vị với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương nơi đóng quân. Trên cơ sở nhận thức đúng, đề cao vai trò, trách nhiệm của mỗi tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm túc “xây” gắn liền với “chống”, nói đi đôi với làm; khắc phục triệt để mọi biểu hiện lệch lạc về nhận thức, tư tưởng, làm không đến nơi đến chốn, hiệu quả thấp. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì phải gương mẫu, đi đầu trong rèn luyện, phấn đấu theo các chuẩn mực về lối sống văn hóa, thực sự là tấm gương để chiến sĩ noi theo, đảm bảo cho mỗi đơn vị trong Học viện là một “Đơn vị văn hóa”, góp phần hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.

          Cùng với đó, cần kiên quyết đấu tranh với những quan điểm sai trái, phản động và những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc của các thế lực thù địch. Thực hiện nghiêm các quy định của Nhà nước và Quân đội về công tác quản lý, kiểm tra, thẩm định biên tập, in ấn, phát hành, lưu hành, sử dụng các phương tiện nghe nhìn, thiết bị điện tử kết nối in-tơ-nét,… gắn với phát huy dân chủ cơ sở, đấu tranh tự phê bình và phê bình, tạo cơ sở vững chắc cho việc ngăn chặn, vô hiệu hóa sự xâm nhập, thẩm lậu của các loại văn hóa độc hại vào đơn vị. Đồng thời, tích cực đấu tranh với mọi biểu hiện ứng xử thiếu văn hóa; tạo môi trường và điều kiện tốt nhất cho bộ đội tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu vươn tới các giá trị chân, thiện, mỹ, góp phần xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Quân đội.

          Ba là, đổi mới nội dung, hình thức tổ chức và phương thức hoạt động của Đoàn thanh niên trong xây dựng môi trường văn hoá ở Học viện Lục quân hiện nay

Đây là giải pháp cơ bản, chủ yếu để đột phá và nâng cao hiệu quả hoạt động của Đoàn thanh niên trong xây dựng môi trường văn hoá ở Học viện Lục quân hiện nay. Bởi vì, mọi hoạt động thực tiễn chỉ đem lại hiệu quả, chất lượng cao khi có nội dung thiết thực, hình thức và phương pháp hợp lý, khoa học. Tính đúng đắn, khoa học của nội dung và hình thức, phương pháp hoạt động sẽ quyết định khả năng sáng tạo, ý chí quyết tâm và tinh thần trách nhiệm của các chủ thể hoạt động. Ngược lại, nếu nội dung không thiết thực, hình thức, phương pháp không khoa học sẽ làm giảm khả năng sáng tạo và ý thức trách nhiệm của các chủ thể hoạt động, dẫn đến hạn chế kết quả hoạt động. Nội dung, hình thức và phương thức hoạt động của Đoàn luôn có những nét mới, sáng tạo, sát thực với nhiệm vụ chính trị trung tâm, nhiệm vụ xây dựng môi trường văn hoá của Học viện, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của tuổi trẻ.

          Đổi mới nội dung của Đoàn thanh niên trong xây dựng môi trường văn hoá là nhằm tăng thêm tính hấp dẫn và nâng cao hiệu quả công tác Đoàn. Hoạt động công tác Đoàn trong xây dựng môi trường văn hoá phải luôn tạo ra được những nét mới trong hoạt động, đây là một yêu cầu thường xuyên, xuất phát từ đặc điểm tâm lý của tuổi trẻ. Những vấn đề thời sự trong nước và quốc tế, những vấn đề trên lĩnh vực mà đoàn viên, thanh niên quan tâm cần phải tạo điều kiện cho đoàn viên, thanh niên cập nhật. Để thực hiện tốt vấn đề này đòi hỏi đội ngũ cán bộ Đoàn phải đầu tư nghiên cứu, tìm tòi sáng tạo, phát huy được trí tuệ, sức mạnh tổng hợp đem lại hiệu quả thiết thực.

Trước hết, cần tập trung đổi mới nội dung giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh niên. Đây là nội dung chủ yếu của công tác thanh niên quân đội nói chung, Học viện Lục quân nói riêng. Nội dung giáo dục rèn luyện đoàn viên, thanh niên phải bám sát chức năng, nhiệm vụ của quân đội, của Học viện phù hợp với đối tượng đoàn viên, thanh niên. Tập trung giáo dục cho đoàn viên, thanh niên hiểu rõ mục đích, yêu cầu, nội dung chương trình đào tạo, xây dựng động cơ trách nhiệm, quyết tâm cao trong quá trình học tập rèn luyện, xây dựng động cơ trách nhiệm rèn luyện đúng đắn. Đặc biệt, chú trọng giáo dục, rèn luyện xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định, nhạy bén trước mọi diễn biến của tình hình; có ý thức thường trực cảnh giác cao, vượt lên mọi khó khăn, gian khổ để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Đây là những tiền đề cơ sở quan trọng đảm bảo cho đoàn viên, thanh niên thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm của Học viện cũng như hoạt động xây dựng môi trường văn hoá ở Học viện Lục quân trong tình hình hiện nay.

          Các giải pháp trên có vị trí, vai trò không ngang bằng nhau, nhưng có quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau, hỗ trợ nhau cùng hướng tới mục đích là phát huy vai trò, nâng cao hiệu quả của Đoàn thanh niên trong xây dựng môi trường văn hoá ở Học viện Lục quân và đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu đời sống văn hoá - tinh thần cho cán bộ, giảng viên, học viên, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên, chiến sỹ trong toàn Học viện. Thực tiễn luôn vận động và phát triển, các giải pháp nhằm phát huy vai trò của Đoàn thanh niên trong xây dựng môi trường văn hoá ở Học viện Lục quân chỉ là những vấn đề cơ bản cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện để đáp ứng mục tiêu, yêu cầu xây dựng môi trường văn hoá ở Học viện Lục quân trong tình hình mới.