Công ước Hà Nội - dấu ấn quốc tế mang tên Việt Nam và ý nghĩa trong giáo dục sử dụng mạng an toàn tại Học viện Lục quân

Công ước Hà Nội gồm 9 chương, 71 điều, là văn kiện pháp lý quốc tế toàn diện đầu tiên điều chỉnh các hoạt động hợp tác giữa các quốc gia trong ngăn chặn, điều tra và xử lý tội phạm mạng. Công ước xác lập những nguyên tắc cơ bản về phòng ngừa, phát hiện, điều tra, xét xử hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng; đồng thời đặt ra cơ chế hợp tác quốc tế trong trao đổi thông tin, hỗ trợ kỹ thuật và bảo đảm quyền con người trong môi trường số. Đây là bước tiến có ý nghĩa to lớn trong bối cảnh tội phạm mạng, tin tặc, lừa đảo, tấn công dữ liệu, xâm phạm quyền riêng tư và phát tán thông tin sai lệch đang gia tăng mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu, đe dọa nghiêm trọng đến an ninh, chủ quyền và phát triển của mỗi quốc gia.

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, tội phạm mạng đang phát triển nhanh chóng cả về quy mô, hình thức và mức độ nguy hiểm. Chúng sử dụng công nghệ cao để đánh cắp dữ liệu, tấn công hệ thống thông tin, phát tán mã độc, chiếm đoạt tài sản, tung tin giả, xuyên tạc thông tin, lừa đảo, tống tiền hoặc phá hoại cơ sở hạ tầng kỹ thuật số. Hệ lụy mà tội phạm mạng gây ra là vô cùng nghiêm trọng:

Về kinh tế, mỗi năm thế giới thiệt hại hàng nghìn tỷ USD do mất dữ liệu, gián đoạn hoạt động, rò rỉ thông tin doanh nghiệp.

Về chính trị - xã hội, nhiều quốc gia bị ảnh hưởng đến uy tín, ổn định chính trị, lòng tin của nhân dân, thậm chí gây ra khủng hoảng an ninh quốc gia.

Về quốc phòng - an ninh, các cuộc tấn công mạng vào hệ thống thông tin quân sự, cơ sở dữ liệu quốc phòng có thể làm tê liệt hoạt động chỉ huy, điều hành, gây hậu quả khó lường cho an ninh quốc gia.

Về cá nhân, tội phạm mạng có thể xâm phạm quyền riêng tư, đánh cắp tài khoản, lừa đảo tài chính, bôi nhọ danh dự, gây tổn hại tinh thần và nhân phẩm của người sử dụng.

Tại Việt Nam, chỉ trong vài năm gần đây, các vụ việc rò rỉ thông tin cá nhân, giả mạo trang web, tấn công tài khoản mạng xã hội, phát tán clip, tin giả đã gia tăng đột biến. Trong quân đội, các đối tượng xấu còn triệt để lợi dụng không gian mạng để thu thập thông tin bí mật, xuyên tạc chủ trương của Đảng, chia rẽ nội bộ, kích động sai trái, phá hoại tư tưởng cán bộ, chiến sĩ. Điều đó cho thấy, an ninh mạng không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà là vấn đề chính trị, tư tưởng, đạo đức và kỷ luật trong toàn quân.

Đối với Học viện Lục quân, là trung tâm giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học quân sự hàng đầu của Quân đội nhân dân Việt Nam - việc nâng cao nhận thức và trách nhiệm trong sử dụng mạng an toàn, hiệu quả có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Không chỉ nhằm phòng ngừa tội phạm mạng, mà còn góp phần giữ vững “trận địa tư tưởng”, bảo đảm môi trường giáo dục - đào tạo lành mạnh, vững chắc, góp phần xây dựng Học viện vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, thông minh, hiện đại.

Trước yêu cầu đó, việc vận dụng nội dung Công ước Hà Nội vào công tác giáo dục, tuyên truyền và quản lý sử dụng mạng trong Học viện Lục quân là một biện pháp hết sức đúng đắn, thiết thực và kịp thời.

Trước hết, cần đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền, phổ biến kiến thức về an ninh mạng đến mọi đối tượng trong Học viện. Các cơ quan, khoa, đơn vị tổ chức sinh hoạt, quán triệt nội dung Công ước Hà Nội và các quy định của pháp luật liên quan đến an toàn thông tin, giúp cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ hiểu rõ nguy cơ, thủ đoạn và hậu quả của tội phạm mạng, từ đó hình thành ý thức tự giác, chủ động bảo vệ mình và tập thể trên không gian mạng.

Cùng với đó, mỗi cá nhân trong Học viện cần nâng cao ý thức, trách nhiệm sử dụng mạng một cách văn minh, an toàn, có kỷ luật. Không đăng tải, bình luận, chia sẻ thông tin sai lệch, thiếu kiểm chứng; không sử dụng mạng xã hội để phát ngôn tùy tiện, bộc lộ quan điểm trái với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và quy định của Quân đội. Việc tuân thủ quy tắc ứng xử trên mạng không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn thể hiện bản lĩnh, phẩm chất, văn hóa của người quân nhân cách mạng trong thời đại số.

Đồng thời, Học viện cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý, giám sát, bảo vệ an toàn thông tin; nâng cấp hệ thống kỹ thuật, tăng cường năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ phụ trách công tác công nghệ thông tin và bảo mật; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên trách trong Quân đội để kịp thời phát hiện, ngăn chặn nguy cơ tấn công mạng, lộ lọt thông tin. Song song với đó, các khoa, giảng viên chủ động lồng ghép nội dung bảo đảm an ninh mạng, sử dụng công nghệ an toàn, kỹ năng số vào chương trình giảng dạy, nghiên cứu; khuyến khích học viên đề xuất sáng kiến, giải pháp, công trình khoa học về bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.

Công tác xây dựng môi trường mạng trong sạch, lành mạnh cũng cần được triển khai đồng bộ, góp phần hình thành văn hóa mạng quân sự - nơi kỷ luật, trách nhiệm, trung thực và tinh thần cống hiến được thể hiện rõ nét trong từng hành vi trực tuyến.

Đặc biệt, vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp có ý nghĩa then chốt. Mỗi cán bộ, đảng viên phải làm gương trong phát ngôn, hành xử trên mạng, trong quản lý, chia sẻ thông tin; chủ động định hướng, hướng dẫn đồng chí, đồng đội, học viên nhận thức đúng, hành động chuẩn, đấu tranh hiệu quả với các biểu hiện vi phạm, tiêu cực, xuyên tạc, sai trái trên không gian mạng.

Có thể khẳng định, Công ước Hà Nội về chống tội phạm mạng không chỉ là cam kết quốc tế, mà còn là định hướng quan trọng để mỗi quốc gia, mỗi tổ chức và mỗi con người cùng chung tay xây dựng không gian mạng an toàn, nhân văn, phục vụ hòa bình và phát triển. Đối với Học viện Lục quân, việc vận dụng tinh thần của Công ước Hà Nội chính là hành động thiết thực để củng cố nền tảng chính trị, đạo đức, kỷ luật, bản lĩnh của đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ; góp phần xây dựng Học viện vững mạnh toàn diện “Mẫu mực tiêu biểu”, thông minh, hiện đại, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong mọi tình huống./.

N.H.L