Công tác số hóa tài liệu ở Thư viện Học viện Lục quân phục vụ nhiệm vụ giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học

Thư viện Học viện Lục quân đã liên kết với các thư viện trong Quân đội thông qua hệ thống Thư viện số dùng chung trong Bộ Quốc phòng để khai thác, chia sẻ thông tin kịp thời đáp ứng nhu cầu bạn đọc. Công tác thư viện đã ứng dụng công nghệ thông tin, tạo bước đột phá trong số hóa giáo trình, tài  liệu, xây  dựng cơ sở dữ liệu đảm bảo từng bước hiện đại hóa thư viện, nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Đến nay phần mềm Ilip 8.0 đã hoạt động ổn định với các chức năng tiện ích, giao diện thân thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng tin khai thác, sử dụng. góp phần thiết thực nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học của Học viện.

Thư viện đã xây dựng được nguồn lực thông tin phong phú, đa dạng trên tất cả các lĩnh vực. Hiện nay, thư viện đã thu thập, tổ chức, quản lý và đưa vào phục vụ hơn 75.000 đầu sách, giáo trình, tài liệu giấy. Gồm có các loại giáo trình, bài giảng khoa học xã hội và nhân văn, tin học, ngoại ngữ…; tài liệu tham khảo về quân sự và nhân văn quân sự; sách chuyên khảo, tham khảo; công trình nghiên cứu khoa học bao gồm: luận văn, luận án, đề tài khoa học, kỷ yếu hội thảo; thường xuyên bổ sung cập nhật 34 loại báo, tạp chí; ngoài ra thư viện đang lưu giữ và quản lý 28.671 đầu sách/34.048 cuốn, tài liệu ngoại văn (sách tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Pháp) và tiếng Việt do chế độ cũ để lại.

Thư viện đã xây dựng cơ sở dữ liệu thư mục được 46.878 biểu ghi, cơ sở dữ liệu toàn văn được 14.864 biểu ghi với 1.325.165 trang tài liệu; tài liệu số hóa gồm các loại: Luận văn, luận án, đề tài khoa học, giáo trình, tài liệu tham khảo khoa học quân sự và khoa học xã hội và nhân văn, bài trích của các loại tạp chí có uy tín cao trong quân đội …; xây dựng các bộ sưu tập tài liệu in và tài liệu số; hằng tuần, duy trì nền nếp thực hiện sao chép (backup) dữ liệu để lưu giữ vào ổ cứng di động.

Tuy nhiên, trước yêu cầu chuyển đổi số, xây dựng Học viện thông minh, hiện đại, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị của thư viện vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục, đó là: hệ thống máy tính kết nối phục vụ việc mượn, trả tài liệu, phòng đọc điện tử, máy quét còn chậm; hệ thống mạng, đường truyền hoạt động chậm, chưa ổn định; cán bộ, nhân viên quản lý thư viện hầu hết chưa được đào tạo cơ bản về công nghệ thông tin, chủ yếu vừa làm, vừa học hỏi, kỹ năng khai thác Thư viện số của người dùng còn hạn chế. Bên cạnh đó, trang thiết bị thư viện xuống cấp, lạc hậu; chưa có chế tài thống nhất việc sử dụng nguồn tài nguyên số dùng chung trong Bộ Quốc phòng; tài liệu số hóa chưa thực sự đáp ứng nhu cầu khai thác thông tin.

Đại tướng Phan Văn Giang - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng kiểm tra hoạt động thư viện số của Thư viện Học viện Lục quân (4/2022)

Để đáp ứng yêu cầu phát triển và quản lý nguồn tài nguyên số, đáp ứng yêu cầu giáo dục - đào tạo trong tình hình mới, với phương châm lấy người dùng tin là trung tâm phục vụ. Cấp ủy, chi huy Phòng Thông tin khoa học quân sự đã tham mưu với Ban Giám đốc học viện, đồng thời chỉ đạo công tác thư viện tập trung vào một số nhiệm vụ trong tâm trong thời gian tới như sau:

Tham mưu xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin gồm phần cứng, phần mềm và hệ thống mạng có cấu hình mạnh, linh hoạt, đầy đủ chức năng; đầu tư, nâng cấp, hiện đại hóa các trang thiết bị của thư viện, như máy chủ, máy trạm, máy quét tài liệu, nâng cấp đường truyền; bổ sung, trang bị mới các trang thiết bị số hóa để đẩy nhanh công tác số hóa tài liệu đáp ứng yêu cầu xây dựng trung tâm học liệu thực hiện đề án “Xây dựng Học viện Lục quân thông minh, hiện đại đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Chỉ đạo công tác thư viện xây dựng nguồn tài nguyên số phù hợp với yêu cầu quản lý, giáo dục - đào tạo của Học viện; tập trung số hóa các loại giáo trình, tài liệu bổ sung vào kho tài nguyên số, xây dựng nguồn tài nguyên số phong phú, đa dạng, cập nhật kịp thời những loại giáo trình, tài liệu có nội dung mới để đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu với yêu cầu ngày càng cao của người dùng.

Scan, số hóa là nhiệm vụ thường xuyên của thư viện

Xây dựng các bộ sưu tập tài liệu số, tài liệu in khoa học, chuyển cấp bảo mật những tài liệu phù hợp với tình hình hiện nay để tạo điều kiện thuận lợi người dùng tin dễ tiếp cận với nguồn tài nguyên số của thư viện một cách trực quan, sinh động, dễ sử dụng.

Ưu tiên lựa chọn để số hóa những tài liệu quý, tài liệu có số lượng bản ít, đặc biệt các công trình nghiên cứu khoa học như luận văn, luận án, đề tài nghiên cứu khoa học, các chiến lệ, tổng kết các trận đánh …, khi được bổ sung về thư viện thực hiện số hóa ngay để kịp thời phục vụ người dùng tin. Cùng với đó, số hóa các tài liệu do cơ quan cấp trên cung cấp bổ sung cho thư viện, số hóa các loại tài liệu nội sinh thu thập trong Học viện, tài liệu được tặng biếu…

Ngoài ra, thường xuyên bồi dưỡng nghiệp vụ công tác số hóa cho nhân viên thư viện, có kế hoạch cử cán bộ, nhân viên đi học, tập huấn, tham quan, trao đổi học hỏi kinh nghiệm nâng cao trình độ số hóa; tổ chức tốt các lớp tập huấn khai thác, sử dụng phầm mềm thư viện số cho cán bộ, giảng viên và học viên.

Có thể nói, công tác số hóa của Thư viện Học viện Lục quân hoạt động thường xuyên, nền nếp; nguồn tài nguyên số hóa đã phát huy hiệu quả. Với nguồn tài nguyên đã được số hóa đa dạng và phong phú, thuận tiện cho người dùng tin tra cứu tài liệu phục vụ nghiên cứu và học tập; các phòng tra cứu, đọc tài liệu của Thư viện số phát huy hiệu quả, góp phần thiết thực nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học của Học viện./.