Xây dựng thái độ học tập đúng đắn cho các đối tượng học viên ở Học viện Lục quân hiện nay

Học tập là hoạt động đặc thù của con người được điều khiển bởi mục đích tự giác là lĩnh hội những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo mới, những hình thức hành vi và những dạng hoạt động nhất định. Học tập là việc vô cùng quan trọng đối với mỗi người, đòi hỏi người học cần có một lượng kiến thức rộng lớn để có thể tồn tại và phát triển. Học tập là để tiếp thu, thấu hiểu những chuẩn mực đạo đức, rèn luyện về nhân cách và lối sống.

Hoạt động học tập của học viên ở HVLQ là một loại hoạt động được tổ chức một cách có ý thức nhằm giúp người học tiếp thu những tri thức khoa học quân sự chuyên sâu chuẩn bị cho họ trong tương lai trở thành những nhà lãnh đạo – quản lý bộ đội phát triển toàn diện và có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao trong hoạt động quân sự.

Hoạt động học tập của người học viên ở HVLQ chỉ thực sự đạt kết quả tốt khi mỗi học viên xây dựng cho mình thái độ học tập đúng đắn. Thái độ học tập đúng đắn là một bộ phận hợp thành, một thuộc tính trọn vẹn của ý thức, quy định tính sẵn sàng hành động của người học đối với hoạt động học tập theo chiều hướng tích cực, được thể hiện thông qua nhận thức, cảm xúc - tình cảm và hành vi của người học, cụ thể:

Thái độ học tập của học viên biểu hiện ở mặt nhận thức

Nhận thức là một trong ba mặt cơ bản của đời sống tâm lý con người (nhận thức, tình cảm và hoạt động). Quá trình nhận thức về đối tượng là quá trình cá nhân tìm tòi, khám phá những thuộc tính bề ngoài và cả những thuộc tính bản chất của đối tượng. Nhận thức là tiền đề cho sự định hướng, điều chỉnh hành động của cá nhân trong thực tiễn, giúp con người có sự hiểu biết về sự vật, hiện tượng trên cơ sở đó bộc lộ thái độ tương ứng của cá nhân.

Nhận thức của học viên về việc học tập là cách mà người học viên hiểu về ý nghĩa, mục đích và tầm quan trọng của việc học tập. Nhận thức tích cực về việc học tập sẽ giúp người học có động lực, nỗ lực học tập để đạt được mục tiêu của mình. Ngược lại, nhận thức tiêu cực về việc học tập có thể dẫn đến hậu quả như: Thiếu động lực học tập, học tập kém hiệu quả, gặp khó khăn trong cuộc sống…

Thái độ học tập của học viên biểu hiện ở mặt cảm xúc - tình cảm

Cảm xúc - tình cảm là những rung cảm của học viên đối với đối tượng có liên quan đến nhu cầu, lợi ích của họ. Thể hiện sự hài lòng, dễ chịu, thông cảm, vui sướng, mừng rỡ hoặc khó chịu, bất bình, tức giận… tức là có cảm tình hay không có cảm tình với đối tượng và ở sự rung động, quan tâm chú ý đến đối tượng.

Cảm xúc - tình cảm của học viên đối với việc học tập là trạng thái tâm lý có vai trò quan trọng đối với hành vi của con người, là động lực mạnh mẽ kích thích sự tìm tòi, sự khám phá sáng tạo của con người trong hoạt động. Đối với hành vi, cảm xúc - tình cảm tích cực có thể kích thích chủ thể hành động tích cực, từ đó hình thành nên thái độ tích cực và ngược lại cảm xúc - tình cảm tiêu cực có thể kìm hãm tính tích cực của chủ thể.

Thái độ học tập của học viên biểu hiện ở mặt hành vi

Hành vi là sự biểu hiện ra bên ngoài thái độ của cá nhân với đối tượng, thông qua hành vi mà chúng ta đoán biết được đối tượng. Vì vậy, thông qua những biểu hiện hành vi của học viên chúng ta có thể nhận biết được thái độ của họ trong việc học tập. Trước những nhận thức về học tập như vậy thì họ thể hiện qua hành vi như thế nào? Có đồng nhất với nhận thức hay không.

Người có hành vi học tập tích cực là người luôn tự giác, tích cực tham gia vào quá trình học tập trên lớp, tự học tập, tự nghiên cứu, tìm hiểu kiến thức, hình thành kỹ xảo, kỹ năng, có ý thức chấp hành nghiêm quy chế giáo dục, đào tạo, nội quy học tập mà không chờ đợi sự thúc đẩy của người khác. Ngược lại, người có hành vi học tập tiêu cực là người lười biếng, ngại học, ngại nghiên cứu, thiếu nỗ lực trong học tập.

Học viên ở HVLQ là những nhân cách trưởng thành. Họ có nhận thức và có hệ thống phẩm chất, năng lực công tác tốt, là những hạt nhân tiêu biểu ở các đơn vị trong quân đội, được tuyển chọn kỹ càng cử đi học tập để trở thành những cán bộ sĩ quan cấp trung, sư đoàn và tương đương. Bản thân họ đã qua đào tạo cơ bản ở các trường sĩ quan, được rèn luyện, trưởng thành trong công tác lãnh đạo, quản lý ở cấp cơ sở trong quân đội.

Hầu hết học viên ở HVLQ luôn có thái độ học tập tự giác, tích cực, có động cơ học tập đúng đắn, xác định rõ mục tiêu, lý tưởng của bản thân, có ý thức trách nhiệm cao trong học tập và rèn luyện.

Tổ chức luyện tập cho học viên

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, vẫn còn một số học viên có thái độ học tập chưa tốt, như: chưa quyết tâm cao trong xây dựng động cơ học tập đúng đắn; chưa ý thức được tầm quan trọng của việc học tập, rèn luyện, dẫn đến việc học tập chưa chủ động, tích cực, sáng tạo; còn lơ là, chủ quan trong học tập, dẫn đến kết quả học tập một số môn chưa cao.

Xây dựng thái độ học tập đúng đắn cho học viên ở HVLQ hiện nay là một nhiệm vụ quan trọng, cần được thực hiện thường xuyên, liên tục. Đây là con đường tốt nhất để hoàn thiện phẩm chất, năng lực của người cán bộ chỉ huy - tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch tương lai. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, cần thực hiện tốt một số biện pháp tâm lý xã hội sau:

Thứ nhất, giáo dục nâng cao nhận thức cho học viên về mục đích, ý nghĩa của việc học tập

Đây là biện pháp quan trọng hàng đầu, chi phối các biện pháp khác bởi nhận thức trong cấu trúc của thái độ không phải là nhận thức ở mức độ thấp mà chủ yếu thể hiện quan điểm, đánh giá của học viên hướng đến đối tượng là kiến thức, kỹ xảo, kỹ năng, xuất phát từ những quan điểm, đánh giá đúng, mới có cơ sở để học viên tỏ rõ thái độ tích cực đúng đắn trong học tập.

Nhận thức đúng là cơ sở để có hành động đúng, người học không thể biểu hiện thái độ tích cực đối với việc chiếm lĩnh tri thức, nếu họ không hiểu sâu sắc về mục đích, ý nghĩa của việc học tập. Chỉ khi người học hiểu về mục đích, ý nghĩa của việc học tập, thấy việc học là quan trọng và cần thiết thì người học mới tích cực, say mê, nỗ lực khắc phục mọi khó khăn, vươn lên trong học tập.

Thứ hai, hình thành cho người học những cảm xúc - tình cảm tích cực đối với việc học tập

Quá trình học tập tại HVLQ không tránh khỏi những thời điểm học viên cảm thấy khó khăn trong học tập, một số nội dung môn học đạt kết quả không như mong muốn. Điều đó sẽ nảy sinh cả những cảm xúc – tình cảm tích cực và cảm xúc – tình cảm tiêu cực. Do vậy, để hình thành thái độ tích cực của học viên đối với việc học tập cần quan tâm đến việc thực hiện đồng bộ các biện pháp nhằm hình thành cảm xúc – tình cảm tích cực, hạn chế những cảm xúc – tình cảm tiêu cực cho học viên. Đồng thời cảm xúc – tình cảm giữ vai trò quan trọng trong cuộc sống mỗi học viên, là động lực giúp họ tiến hành các hoạt động. Nhưng khi người học rơi vào cảm xúc – tình cảm tiêu cực, tâm trạng bi quan mất hết niềm tin thì dễ sinh ra các hiện tượng tâm lý tiêu cực như buồn chán, bất mãn, chống đối, đặc biệt khi học viên chưa nhận thức đầy đủ, gặp phải khó khăn thử thách trong học tập, rèn luyện. Học viên sẽ gặp nhiều khó khăn khi lĩnh hội kiến thức mới, phải hoàn thành nhiều nhiệm vụ học tập được giảng viên giao với cường độ cao, nghiên cứu khoa học phải vật lộn để tìm kiếm tri thức chân lý mới.

Thứ ba, xây dựng động cơ, mục đích học tập, rèn luyện đúng đắn cho học viên

Đây là biện pháp có vị trí rất quan trọng nhằm hình thành động cơ, mục đích học tập, rèn luyện đúng đắn cho học viên trong quá trình học tập góp phần phát huy nội lực thúc đẩy học viên tích cực học tập nâng cao kết quả. Bởi lẽ, động cơ, mục đích học tập đúng đắn là một trong những thành tố tâm lý cơ bản, là nội dung tâm lý chủ yếu có ý nghĩa quyết định đến việc học tập của học viên. Khi học viên có hệ thống động cơ, mục đích học tập đúng đắn sẽ tạo động lực thôi thúc họ tích cực, tự giác tiếp thu, lĩnh hội tri thức, kỹ xảo, kỹ năng nghề nghiệp quân sự; phát huy được tính độc lập, chủ động sáng tạo trong học tập; giúp học viên tự tu dưỡng, rèn luyện các phẩm chất, năng lực của bản thân đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo của HVLQ. Xây dựng động cơ, mục đích học tập đúng đắn cho học viên có một ý nghĩa quan trọng, là việc làm rất cần thiết.

Bốn là, duy trì và thực hiện nghiêm Quy chế giáo dục, đào tạo

Quy chế giáo dục, đào tạo của HVLQ là cơ sở pháp lý để duy trì kỷ luật trong hoạt động giảng dạy của giảng viên và hoạt động học tập của học viên. Duy trì và thực hiện nghiêm Quy chế giáo dục, đào tạo là cơ sở để xây dựng ý thức học tập nghiêm túc, tính kỷ luật của mỗi người, tạo dựng môi trường học tập lành mạnh, giúp cho việc đánh giá đúng thực chất kết quả giảng dạy, học tập.

Đây vừa là biện pháp quan trọng vừa là yêu cầu đối với rèn luyện ý thức trong học tập cho học viên. Trên cơ sở giáo dục nâng cao nhận thức, tổ chức tốt các hình thức quản lý kỷ luật theo đúng điều lệnh, điều lệ quân đội, thực hiện nghiêm các chế độ quy định chính là tạo môi trường thuận lợi cho học viên thực hiện mong muốn được học tập nâng cao trình độ của bản thân.

Năm là, xây dựng môi trường học tập cho học viên

Môi trường sư phạm của HVLQ và tập thể lớp học là nơi diễn ra quá trình học tập và rèn luyện của học viên. Nó là yếu tố tác động mạnh mẽ tới nhận thức, tình cảm, thái độ của người học, góp phần tạo nên động cơ, mục đích học tập của học viên. Thông qua các mối quan hệ trong tập thể sẽ giúp cho học viên không ngừng nâng cao hệ thống phẩm chất, năng lực. Do vậy, cùng với tác động vào các yếu tố thì xây dựng môi trường sư phạm HVLQ và xây dựng tập thể lớp học trong sạch, lành mạnh là một trong những biện pháp tâm lý xã hội quan trọng góp phần xây dựng thái độ học tập đúng đắn cho học viên.

Xây dựng thái độ học tập đúng đắn cho các đối tượng học viên ở HVLQ là vấn đề có ý nghĩa to lớn trong việc nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện của học viên. Thái độ học tập đúng đắn là trạng thái tâm lý của học viên sẵn sàng phản ứng tích cực đối với việc học tập, được hình thành, củng cố trong thực tiễn quá trình học tập tại HVLQ, được biểu hiện thông qua nhận thức, cảm xúc - tình cảm và hành vi của người học trong thực hiện nhiệm vụ học tập. Vì vậy, quan tâm, chăm lo xây dựng thái độ học tập đúng đắn cho học viên là công việc vô cùng cấp thiết./.

NQT