Nâng cao chất lượng giảng dạy môn công tác đảng, công tác chính trị cho các đối tượng ở Học viện Lục quân hiện nay

Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, mà trực tiếp là đồng chí Chính ủy, Phó Chính ủy Học viện; sự chỉ đạo, kiểm tra, theo dõi của Phòng Chính trị; Cấp ủy, Chỉ huy Khoa Công tác đảng, công tác chính trị đã có nhiều chủ trương, biện pháp để đổi mới, nâng cao chất lượng giảng dạy cho đội ngũ giảng viên, nâng cao chất lượng học tập cho các đối tượng học viên đáp ứng được nhiệm vụ giáo dục - đào tạo của Học viện. Tuy nhiên, để đáp ứng trước những yêu cầu đòi hỏi xây dựng Quân đội, xây dựng Học viện, xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội đang đặt ra phải nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập môn công tác đảng, công tác chính trị ở Học viện Lục quân là vấn đề rất cần thiết và cấp bách hiện nay.

Thực trạng công tác giảng dạy của đội ngũ giảng viên, học tập, nghiên cứu của các đối tượng học viên đối với môn công tác đảng, công tác chính trị.

Thứ nhất, công tác lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện công tác xây dựng nội dung, chương trình, thời gian đào tạo.

Đảng ủy, Ban Giám đốc học viện trực tiếp lãnh đạo, quán triệt và thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, có chất lượng các chỉ thị, quy định, quy chế của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; quy chế, quy định, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị, Cục Tuyên huấn về nội dung, chương trình, thời gian, tổ chức, phương pháp giảng dạy phần công tác tư tưởng của Đảng trong Quân đội nhân dân Việt Nam, cho từng đối tượng đào tạo.

Nghiêm túc thực hiện sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Chính ủy Học viện về nội dung, chương trình, thời gian, tổ chức giảng dạy và chịu trách nhiệm về kết quả giảng dạy cho từng đối tượng cụ thể. Trực tiếp theo dõi phương pháp giảng dạy của đội ngũ giảng viên, trực tiếp theo dõi, đánh giá, rút kinh nghiệm về kết quả học tập của học viên.

Thực hiện sự chỉ đạo, theo dõi kiểm tra, giúp đỡ, đánh giá của Phòng Chính trị mà thường trực là Ban Tuyên huấn của Học viện, thường xuyên quan tâm giúp đỡ Khoa trong các khâu, các bước của quá trình đào tạo. Thông qua đó, trong quá trình xây dựng nội dung, chương trình, tổ chức giảng dạy đã thực hiện nghiêm túc các quy định, hướng dẫn của cấp trên, những định hướng tư tưởng đã bám sát vào thực tiễn của Đảng, Quân đội và sự phát triển của xã hội để cung cấp cho người học những đòi hỏi mới của công tác tư tưởng hiện nay.

Chỉ huy khoa bồi dưỡng diễn tập cho cán bộ giảng viên trong khoa

Thứ hai, công tác xây dựng nội dung, chương trình.

Căn cứ vào từng đối tượng đào tạo, tình hình thực tiễn và kết quả của từng khóa học, năm học Khoa đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban ngành có liên quan để xây dựng nội dung, chương trình sát, đúng với hướng dẫn của Tổng cục Chính trị. Trong quá trình xây dựng xây dựng nội dung, chương trình đã bám sát mục tiêu đào tạo của Học viện cho từng đối tượng, chú trọng hơn đối với đối tượng đào tạo dài hạn. Đây là đối tượng chủ yếu, có quân số nhiều nhất, đa phần là cán bộ chỉ huy ở đơn vị từ cấp tiểu đoàn và tương đương trở lên được lựa chọn ở các đơn vị về đạo tạo để phát triển ở các cương vị cao hơn. Do vậy, quá trình xây dựng nội dung, chương trình chú trọng tính hệ thống kiến thức cơ bản về công tác đảng, công tác chính trong Quân đội, đề xuất các biện pháp để nâng cao chất lượng công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị cơ sở Quân đội hiện nay.

Thứ ba, công tác tổ chức giảng dạy của đội ngũ giảng viên.

Khoa đã lựa chọn, sắp xếp giảng viên có nhiều kinh nghiệm để trực tiếp lên lớp, thảo luận. Thực tế cho thấy đội ngũ giảng viên của Khoa đa phần tuổi quân, tuổi đời, quân hàm cao, có nhiều kinh nghiệm trong quản lý, chỉ huy ở đơn vị. Do vậy, quá trình lên lớp, thảo luận trao đổi đội ngũ giảng viên có đầy đủ kiến thức, năng lực, kinh nghiệm để luận giải, trả lời những vấn đề về thực tiễn đang diễn ra có tính thuyết phục cao.

Những chủ đề của công tác đảng, công tác chính trị được lựa chọn là một trong những đột phá về thực hành giảng dạy theo phương pháp tích cực để rút kinh nghiệm trong việc tổ chức, triển khai giảng dạy các môn khoa học xã hội và nhân văn trong toàn Học viện trong những năm tiếp theo.

Trong quá trình giảng dạy, ngoài truyền thụ những kiến thức cơ bản Khoa đã trực tiếp chỉ đạo cho đội ngũ giảng viên đặt ra những vấn đề mới, những vấn đề khó, những vấn đề mà thực tiễn đang đặt ra cho công tác tư tưởng, tổ chức, chính sách phải đối mặt, trả lời thấu đáo như: Ở nước ta hiện nay bọn phản động cho rằng có một Đảng Cộng sản lãnh đạo là mất dân chủ? Âm mưu, thủ đoạn của các thế thù địch về “phi chính chị hóa” Quân đội hiện nay; Đấu tranh với những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ hiện nay? Hay trả lời các câu hỏi như: Tại sao đội ngũ sỹ quan trẻ không muốn tiếp tục phục vụ Quân đội xin xuất ngũ; hiện tượng vay nợ không có khả năng chi trả; hiện tượng đánh bạc ăn tiền, cá độ bóng đá; hiện tượng tự thương, tự sát, tự tử của cán bộ, chiến sỹ; những mâu thuẫn trong hôn nhân, gia đình của sỹ quan trẻ, hiếm muộn, vô sinh, kinh tế khó khăn; những dư luận biểu hiện trong chạy chức, chạy quân hàm có không? Hiện tượng cục bộ địa phương trong công tác cán bộ; hiện tượng tâm linh thái quá, hay mê tín, dị đoan…

Thứ tư, công tác tổ chức thi, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học viên.

Căn cứ vào đối tượng đào tạo, nội dung, thời gian, Khoa đã bám sát Quy chế giáo dục khoa học xã hội và nhân văn của Tổng cục Chính trị, Quy chế giáo dục và đào tạo của Học viện để tổ chức chặt chẽ, nghiêm túc, đánh giá đúng thực chất kết quả học tập của học viên.

Thực tiễn Khoa đã tổ chức linh hoạt các hình thức thi, kiểm tra cho các đối tượng như: Thi viết, thi trắc nghiệm, thi vấn đáp. Thông qua thi, kiểm tra đã chú trọng đến việc vận dụng kiến thức lý luận liên hệ trách nhiệm là trung đoàn trưởng, sư đoàn trưởng, lữ đoàn trưởng, chỉ huy trưởng ban chỉ huy quân sự huyện (quận), chỉ huy trưởng bộ chỉ huy quân sự tỉnh (thành phố), gắn với chức trách là phó bí thư đảng ủy, ủy viên ban thường vụ huyện ủy, tỉnh ủy để tham mưu cho đảng ủy, thường vụ lãnh đạo, chỉ đạo tư tưởng và biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị ở các cơ quan, đơn vị góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu” trong giai đoạn hiện nay.

Bên cạnh những ưu điểm, thì những hạn chế bất cập đó là:

- Công tác xây dụng chương trình một số đối tượng chưa thật phù hợp về thời gian lên lớp, số lượng các chủ đề, do khung chương trình cố định nên ảnh hưởng đến kết quả học tập, nghiên cứu của học viên có mặt còn hạn chế, đặc biệt là số học viên chưa trải qua các cương vị lãnh đạo chỉ huy ở đơn vị.

- Công tác giảng dạy chưa thật sự đổi mới mạnh mẽ về phương pháp giảng dạy tích cực, một số đối tượng còn dừng lại ở phương pháp giảng dạy truyền thống, chưa lấy đối tượng người học là trung tâm của quá trình đào tạo, nên kết quả học tập chỉ dừng lại vấn đề thuộc bài, chưa gợi mở để giải quyết những vấn đề về tư tưởng và công tác đã, đang và sẽ diễn ra buộc người chỉ huy các cấp phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện.

- Đội ngũ giảng viên chưa thật sự đồng đều về trình độ, năng lực, kinh nghiệm, và sự trải nghiệm, do vậy, quá trình lên lớp, thảo luận, trao đổi, đặc biệt đối tượng học viên đã trải qua nhiều cương vị quản lý, chỉ huy tính thuyết phục ở từng chủ đề của công tác tư tưởng chưa cao.

- Hệ thống giáo trình, tài liệu, sách chuyên khảo về nội dung, chương trình công tác tư tưởng còn thiếu, ít được cập nhật những thông tin mới; hệ thống giảng đường, cơ sở vật chất, phòng chuyên dùng chưa được quan tâm đầu tư, mua sắm, sửa sang thường xuyên nên ảnh hưởng đến kết quả quá trình giảng dạy của đội ngũ giảng viên, nghiên cứu học tập của các đối tượng học viên.

Từ thực trạng trên, tác giả đề xuất một số giải pháp cụ thể như sau:

Một là, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Thường vụ Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, trực tiếp là Chính ủy, Phó Chính ủy Học viện; sự chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan chính trị, trực tiếp là cơ quan tuyên huấn về công tác xây dựng chương trình, tổ chức giảng dạy, và kết quả nghiên cứu, học tập của các đối tượng đào tạo tại Học viện Lục quân. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định đến quá trình giảng dạy, học tập phần công tác tư tưởng ở Học viện Lục quân. Trách nhiệm của các chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo phải được phát huy đầy đủ ở tất cả các khâu, các bước của quá trình đào tạo. Sự lãnh đạo, chỉ đạo đó phải xuất phát từ tình cảm, trách nhiệm, yêu cầu, mục tiêu đào tạo của Học viện. Do đó, cần phải được quan tâm thường xuyên cả về xây dựng nội dung, chương trình, xây dựng đội ngũ cán bộ giảng viên, cơ sở vật chất, điệu kiện giảng dạy của đội ngũ giảng viên; điều kiện, cơ sở vật chất, tài liệu của các đối tượng học viên.

Phát huy vai trò, trách nhiệm của cơ quan chính trị trong tham mưu, đề xuất, hướng dẫn, kiểm tra, giúp đỡ đội ngũ cán bộ giảng dạy, đội ngũ cán bộ quản lý học viên về nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy của giảng viên, phương pháp học tập của học viên. Thường xuyên cung cấp thông tin mới, định hướng tư tưởng trước những vấn đề mới nảy sinh từ đời sống chính trị của đất nước, Quân đội; cung cấp đầy đủ tài liệu, sách chuyên khảo về công tác tư tưởng cho đội ngũ giảng viên nghiên cứu, học viên học tập.

Hai là, phát huy trách nhiệm của cấp ủy, chi bộ, chỉ huy khoa, chủ nhiệm bộ môn trong xây dựng chương trình, tổ chức giảng dạy cho các đối tượng học viên. Đây là giải pháp quan trọng trực tiếp quyết định chất lượng, hiệu quả giảng dạy phần công tác tư tưởng ở Học viện Lục quân hiện nay. Trên cơ sở chương trình khung cho các đối tượng. Khoa trực tiếp xây dựng các chủ đề, phân chia thời gian phù hợp với từng đối tượng. Căn cứ vào đối tượng đào tạo để xây dựng chương trình đối tượng nào cần lên lớp nhiều lý luận, đối tượng nào cần giành thời gian để nghiên cứu, thảo luận, trao đổi cho phù hợp. Chỉ huy khoa, chủ nhiệm bộ môn thực hiện nghiêm túc, có chất lượng các khâu, các bước của quá trình chuẩn bị và thực hành giảng dạy cho các đối tượng nhất là thông qua bài giảng, dự giờ, rút kinh nghiệm cho từng chủ đề, từng đối tượng cụ thể, tránh khoán trắng cho bộ môn và giảng viên.

Khi kết thúc năm học, khóa học, chương trình cụ thể của từng đối tượng phải kịp thời rút kinh nghiệm chỉ ra những ưu điểm để phát huy, những hạn chế, thiếu sót để kịp thời chấn chỉnh, bổ sung phù hợp với tình hình, nhiệm vụ của Học viện và thực tiễn Quân đội, đơn vị.

Ba là, xây dựng đội ngũ giảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiến thức chuyên sâu, kinh nghiệm thực tiễn phong phú.

Thực tiễn cho thấy đội ngũ giảng viên của Khoa Công tác đảng, công tác chính trị ngày càng giảm dần về số lượng những giảng viên có học hàm, học vị, kinh nghiệm thực tiễn, khả năng sư phạm do tuổi cao phải nghỉ hưu; số cán bộ giảng viên được đào tạo cơ bản có học vị cao nhưng kinh nghiệm quản lý chỉ huy bộ đội còn ít; kinh nghiệm, vốn sống về giải quyết những vấn đề về tư tưởng và công tác tư tưởng còn nhiều hạn chế. Do vậy, việc bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ trực tiếp giảng dạy là vấn đề cấp thiết hiện nay. Thực tế cho thấy, người cán bộ trực tiếp giảng dạy ngoài những kiến thức trong tài liệu, bài giảng, giáo trình là chưa đủ; cái người học cần của người thầy ngoài những kiến thức uyên thâm, cái họ cần ở người thầy tâm hồn trong sáng, đạo đức trong sạch, kinh nghiệm, vốn sống phong phú, từng bài giảng phải thổi hồn cho người học niềm tin cách mạng, lòng tự trọng, tinh thần đấu tranh, phương pháp giải quyết các vấn đề tư tưởng trên thực tế phong phú ở từng đơn vị…

Việc bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ giảng dạy không phải một sớm, một chiều mà có thể làm ngay được, mà phải là một quá trình lâu dài, công phu, của tất cả các cấp, các ngành, thông qua nhiều hình thức, biện pháp mới có thể đạt đực kết quả. Trong đó cần phát huy cao độ tinh thần tự học, tự rèn, tự tích lũy kinh nghiệm là yếu tố quyết định.

Bốn là, đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực, lấy người học là khâu trung tâm của quá trình đào tạo.

Để thực sự đổi mới phương pháp giảng dạy phải thực sự đổi mới nhận thức của chủ thể giảng dạy và đối tượng được giảng dạy. Đối với đội ngũ giảng viên cần phải biết mình đang lên lớp cho ai, người học đang cần vấn đề gì, từ đó mới hình thành cho mình cách thức để truyền thụ cho họ, tránh lặp lại những lối cũ, sáo mòn gây nhàm chán cho người học.

Kinh nghiệm cho thấy, khi giảng dạy theo phương pháp tích cực người giảng viên phải có kiến thức chuyên sâu, kinh nghiệm thực tế phong phú, những vấn đề đặt ra cho người học thường ở ba cấp độ: Cấp độ một, giảng viên đặt ra vấn đề về tư tưởng, giảng viên kết luận cho học viên làm bài học kinh nghiệm; cấp độ hai, giảng viên đặt vấn đề nêu ra, học viên trao đổi, giảng viên nhận xét, kết luận để học viên tham khảo; cấp độ ba, giảng viên nêu vấn đề, định hướng cho học viên nghiên cứu. Dù ở cấp độ nào người giảng viên phải nghiên cứu lựa chọn nội dung để đặt vấn đề, tránh đặt vấn đề sai với chủ đề khi đang giảng, hay đặt vấn đề không sát với thực tiễn của công tác đảng, công tác chính trị hiện nay.

Năm là, đổi mới phương pháp, cách thức cấp, phát giáo trình, tài liệu và cung cấp thông tin cho phù hợp với tình hình thực tiễn giảng dạy ở Học viện Lục quân hiện nay. Trước hết đối với giáo trình, tài liệu giảng dạy cần bám sát vào nhu cầu của Khoa Công tác đảng, công tác chính trị và số lượng học viên đào tạo cấp chiến thuật, chiến dịch để cấp đủ số lượng. Hiện nay giáo trình xuất bản năm 2022, Khoa chỉ được cấp 04 cuốn trong khi quân số biên chế của Khoa là 33 người, như vậy là chưa đủ cho đội ngũ giảng viên nghiên cứu. Đối với học viên gần 1000 người nhưng ở thư viện là rất hạn chế nên rất khó cho học viên tìm đọc, nghiên cứu.

Đối với chế độ cung cấp thông tin, đề nghị Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị nên cung cấp thông tin định hướng tư tưởng song song với Phòng Chính trị của Học viện Lục quân. Có như vậy, thông qua kênh thông tin đó cấp ủy, chỉ huy mới thông tin, định hướng cho học viên kịp thời. Nếu cứ theo lối cũ hiện nay, việc thông tin, định hướng tư tưởng cho các đối tượng học viên là không kịp thời.

Ngoài những giải pháp trên cần tiếp tục phát huy vai trò quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý học viên và ý thức tự giác học tập của các đối tượng học viên; thường xuyên tiến hành việc sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm trong xây dựng chương trình và tổ chức giảng dạy công tác đảng, công tác chính trị là những vấn đề rất quan trọng cần phải được nghiên cứu, tổ chức thự hiện một cách nghiêm túc góp phần nâng cao chất lượng dạy và học ở Học viện Lục quân hiện nay.

Công tác xây dựng chương trình và giảng dạy công tác đảng, công tác chính trị ở Học viện Lục quân là một bộ phận cấu thành trong chương trình đào tạo cán bộ chỉ huy tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch, cùng với các mặt khác của hoạt động công tác đảng, công tác chính trị nhằm giáo dục nhận thức, xây dựng niềm tin, hướng dẫn hành động, nâng cao hiệu quả đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trong những năm qua, được sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, sự chỉ đạo hướng dẫn của Phòng Chính trị, sự lãnh đạo, tổ chức chặt chẽ của cấp ủy, chỉ huy Khoa đã hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy cho các đối tượng, góp phần xây dựng Học viện vững mạnh. Tuy nhiên, trước yêu cầu xây dựng Quân đội, thực tiễn công tác đảng, công tác chính trị cần phải nhìn thẳng vào những kết quả đạt được để phát huy; những hạn chế, bất cập để khắc phục, xác định những giải pháp để nâng cao chất lượng giảng dạy phần công tác tư tưởng cho phù hợp với các đối tượng đào tạo của Học viện Lục quân hiện nay./.