Quan điểm xây dựng sức mạnh tổng hợp của đất nước trong Chiến lược Quốc phòng Việt Nam

Trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá, dự báo đúng tình hình thế giới, khu vực và trong nước, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng khẳng định: “Phát huy mạnh mẽ sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị, tranh thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế, kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa;… giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội”¹. Quán triệt, cụ thể hóa phương hướng và mục tiêu đó, trong Chiến lược Quốc phòng Việt Nam, Đảng ta tiếp tục chỉ rõ: phải xây dựng sức mạnh tổng hợp của đất nước, đảm bảo thế vững, lực mạnh, môi trường thuận lợi để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống. Đây là quan điểm nhất quán, xuyên suốt, thể hiện tư duy, tầm nhìn chiến lược, sự vận dụng sáng tạo của Đảng về xây dựng sức mạnh tổng hợp của đất nước, nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong bối cảnh nước ta chủ động, tích cực hội nhập quốc tế.

Nhìn lại lịch sử, quan điểm trên không phải bây giờ mới có, ngay trong cách mạng giải phóng dân tộc, sức mạnh tổng hợp của dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại đã được Đảng ta phát huy cao độ để giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong hơn 30 năm đổi mới vừa qua, sức mạnh tổng hợp của đất nước có bước phát triển toàn diện, trên tầm cao mới, tạo thế và lực để đất nước giành những thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Tuy vậy, khi nghiên cứu kỹ quan điểm xây dựng sức mạnh tổng hợp trong Chiến lược Quốc phòng Việt Nam, chúng ta thấy rõ nét mới nổi bật là: trên cơ sở tận dụng, phát huy mọi nguồn lực (cả bên trong và bên ngoài), Đảng ta xác định phải dựa vào nội lực là chính; lấy kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng với an ninh, đối ngoại, kinh tế, văn hóa,… làm nền tảng; lấy phát triển kinh tế gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh theo đường lối chính trị đúng đắn của Đảng là điểm cốt lõi, nhân tố quyết định. Đặc biệt, trong Chiến lược Quốc phòng, lần đầu tiên Đảng ta chỉ rõ phương hướng vận dụng, phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước trong từng tình huống chiến lược, nhất là trong tham gia đẩy lùi bốn nguy cơ đã được xác định; trong đấu tranh quốc phòng cả bằng hình thức vũ trang và phi vũ trang, v.v. Điều đó cho thấy, sự phát triển phức tạp của tình hình, tư duy nhạy bén của Đảng cùng những đòi hỏi cấp thiết phải tiếp tục xây dựng sức mạnh tổng hợp của đất nước, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Vì thế, quan điểm trên cần được quán triệt, thực hiện nghiêm túc ở tất cả các cấp, ngành và toàn dân; trong đó, tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau:

Trước hết, cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành thống nhất của Nhà nước đối với nhiệm vụ quan trọng này. Đây là thành tố có vai trò quyết định nhất trong xây dựng và phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước. Theo đó, Đảng phải thực sự đoàn kết, thống nhất, trong sạch, vững mạnh và kiên quyết chống tham nhũng, ngăn chặn và đẩy lùi có hiệu quả “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tạo cơ sở vững chắc để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đảng luôn gần dân, chăm lo đến lợi ích của nhân dân, lắng nghe ý kiến chính đáng của nhân dân; trân trọng, tôn vinh những đóng góp, cống hiến của nhân dân. Trong tình hình mới, Đảng phải nâng cao năng lực lãnh đạo cách mạng, năng lực cầm quyền,… bằng đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn, sáng tạo, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước phù hợp, hiệu quả. Các cấp ủy đảng phải thường xuyên quan tâm thể chế hóa và thực hiện có hiệu quả quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách về xây dựng sức mạnh tổng hợp đất nước. Đối với Nhà nước, cần có cơ chế quản lý đất nước và các lĩnh vực của đời sống xã hội hợp lý, hiệu quả trên cơ sở Hiến pháp và pháp luật. Do đó, công tác giáo dục nhận thức và xây dựng ý thức chấp hành luật pháp cho nhân dân là vấn đề có tính quyết định. Muốn vậy, trước hết, Nhà nước phải tinh, gọn, trong sạch, vì dân và không ngừng đổi mới, đáp ứng yêu cầu quản lý và xây dựng đất nước.

Cùng với đó, cần xây dựng và phát huy cao độ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đây là đường lối chiến lược, động lực và là nguồn lực to lớn trong huy động sức mạnh tổng hợp của đất nước trong suốt tiến trình cách mạng. Hiện nay, điều cần quan tâm trước hết là đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân theo hướng gần dân hơn, phát huy dân chủ rộng rãi hơn, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của nhân dân. Đặc biệt coi trọng xây dựng lòng tin, sự đồng thuận của nhân dân với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; khơi dậy, phát huy tinh thần dân tộc và truyền thống yêu nước của nhân dân; nêu cao ý chí, quyết tâm và trách nhiệm toàn dân với lợi ích quốc gia, dân tộc. Đồng thời, cần giải quyết hài hòa và quan tâm đến lợi ích chính đáng của nhân dân, làm cho mỗi người dân có ý thức cao về trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc như là bảo vệ lợi ích của chính mình. Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp công nhân, phát huy vai trò của giai cấp nông dân; xây dựng đội ngũ trí thức và đội ngũ doanh nhân ngày càng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng. Cùng với đó, vai trò của các đoàn thể, như: Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Hội Người cao tuổi, Đoàn Thanh niên,… cần được phát huy; thực hiện tốt chính sách đoàn kết các dân tộc; tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo, phát huy giá trị văn hóa, đạo đức tốt đẹp của các tôn giáo, góp phần xây dựng sức mạnh tổng hợp quốc gia.

Thành tố có vị trí hết sức quan trọng trong xây dựng sức mạnh tổng hợp là phát triển các lĩnh vực cơ bản của đất nước, như: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,… tạo nền tảng tinh thần và vật chất của xã hội. Về chính trị, cùng với giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, hiệu lực quản lý của Nhà nước, cần chú trọng đến vấn đề nhận thức về chế độ chính trị của các tầng lớp nhân dân. Thực tiễn những năm qua cho thấy, chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta tiếp tục phát triển và khẳng định tính ưu việt của nó. Tuy vậy, sự phát triển ấy, bên cạnh mặt tích cực cũng làm phát sinh những vấn đề mà nếu không được luận giải đầy đủ sẽ trở thành hạn chế trong xây dựng lòng tin của nhân dân, thậm chí bị các thế lực thù địch lợi dụng chống phá. Vì vậy, cần đẩy mạnh hơn nữa công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, làm sáng tỏ chủ nghĩa xã hội trong thời đại ngày nay; trên cơ sở đó, tổ chức tuyên truyền, giáo dục rộng rãi, tạo nhận thức thống nhất trong toàn xã hội. Về kinh tế - thành tố tạo nên nền tảng vật chất của sức mạnh tổng hợp đất nước - cần đẩy mạnh phát triển cả về bề rộng và chiều sâu, nhằm tạo ra cơ sở vật chất để tăng cường nguồn dự trữ cho quốc phòng, an ninh - lĩnh vực có vai trò nòng cốt của sức mạnh tổng hợp giữ nước. Đồng thời, cần nâng cao hiệu quả kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh; từ đó, tập trung xây dựng và phát triển công nghiệp quốc phòng để trang bị ngày càng tốt hơn cho lực lượng vũ trang nhân dân v.v. Về văn hóa, xã hội, tiếp tục xây dựng, giữ vững bản sắc dân tộc và luôn coi đó là cội nguồn để phát huy sức mạnh của đất nước. Trong xây dựng văn hóa, cần hướng trọng tâm vào xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, phù hợp bối cảnh phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; bài trừ những yếu tố phản văn hóa, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại để góp phần quan trọng vào xây dựng sức mạnh tổng hợp của đất nước.

Tăng cường quốc phòng, an ninh là một trong những nội dung quan trọng, giữ vai trò cốt lõi trong xây dựng sức mạnh tổng hợp của đất nước. Do đó, quá trình thực hiện cần kiên định quan điểm quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân của Đảng; đẩy mạnh xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững chắc gắn với xây dựng toàn diện các nội dung về tiềm lực, lực lượng và thế trận. Trong tình hình hiện nay, cần tập trung xây dựng các khu vực phòng thủ địa phương vững chắc; trong đó, ưu tiên các địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, địa bàn chiến lược. Coi trọng giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng và toàn dân; sẵn sàng vũ trang toàn dân khi cần thiết. Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học quân sự, quốc phòng, nhất là nghiên cứu dự báo đúng tình hình chiến lược, các hình thái chiến tranh, nghệ thuật chiến tranh nhân dân, chiến tranh bằng vũ khí công nghệ cao. Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; lực lượng dự bị động viên hùng hậu, được quản lý và huấn luyện tốt, dân quân tự vệ rộng khắp với chất lượng ngày càng cao. Trong đó, tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân, nhất là khả năng cơ động và tác chiến tầm cao, tầm xa, vùng biển, đảo xa bờ; đủ sức răn đe từ thời bình và đánh thắng trong các tình huống chiến tranh. Đồng thời, cần xây dựng nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân gắn với xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc; nâng cao khả năng đấu tranh, xử lý hiệu quả các tình huống, giữ vững sự ổn định chính trị của đất nước.

Tiếp tục phát huy sức mạnh của dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại cũng là một thành tố quan trọng trong xây dựng sức mạnh tổng hợp của đất nước. Trong đó, sức mạnh toàn dân tộc là quyết định, nội lực là chủ yếu nhưng không coi nhẹ sức mạnh thời đại. Do vậy, trên cơ sở nhận thức, đánh giá đúng xu thế của thời đại và cục diện thế giới, khu vực, cần triệt để tận dụng, khai thác thời cơ, vận hội từ bên ngoài để xây dựng và phát triển đất nước, xây dựng sức mạnh tổng hợp quốc gia; đồng thời, có các giải pháp hợp lý, hạn chế tác động từ những thách thức của tình hình thế giới, khu vực đối với đất nước. Thực hiện tốt đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng; tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của các tổ chức quốc tế, các nước trong cộng đồng quốc tế, nhất là các nước láng giềng hữu nghị, trong khu vực, bạn bè truyền thống, nước lớn. Vận dụng sáng tạo quan điểm của Đảng về xác định đối tượng, đối tác trong quan hệ đối ngoại, hợp tác quốc tế theo hướng “tăng bạn, bớt thù”; đồng thời, kiên quyết đấu tranh làm thất bại âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc. Đây là nhiệm vụ rất cần thiết trong tình hình hiện nay trước âm mưu, thủ đoạn xảo quyệt của các thế lực thù địch hòng làm giảm sức mạnh tổng hợp của đất nước trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Trung tướng, PGS, TS. TRẦN THÁI BÌNH
__________

1 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG, H. 2018, tr. 147-148.

Theo QPTD