Vai trò của thư viện góp phần nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học ở Học viện Lục quân

Những năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện và hướng dẫn của các cơ quan chức năng, hoạt động thư viện đã bám sát đặc điểm tình hình, nhiệm vụ của quân đội, thực tiễn của Học viện, triển khai toàn diện, hiệu quả trên tất cả các mặt công tác. Nội dung, hình thức và phương pháp tổ chức phục vụ bạn đọc thường xuyên đổi mới, linh hoạt đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học của Học viện.

Học viện Lục quân là một trong những đơn vị đầu tiên được Bộ Quốc phòng mà trực tiếp là Trung tâm Thông tin Khoa học quân sự (KHQS) triển khai Dự án "Hệ thống thư viện số". Năm 2018, Thư viện số được Trung tâm Thông tin KHQS/Bộ Quốc phòng triển khai nâng cấp giai đoạn 3, với trọng tâm là hệ thống Thư viện số dùng chung trong Bộ Quốc phòng, nâng cấp máy chủ, bổ sung đồng bộ các máy trạm và nâng cấp phần mềm quản lý thư viện từ Ilib 4.0 lên phần mềm tích hợp Ilib 8.0 hoạt động trên “Giao diện web”, trang bị máy Scan bán tự động. Đến nay phần mềm Ilip 8.0 đã hoạt động ổn định với các chức năng tiện ích, giao diện thân thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng tin khai thác, sử dụng. Ở Học viện Lục quân, do nơi làm việc và đối tượng phục vụ khác nhau, nên thư viện được tổ chức thành hai địa điểm là Thư viện khu A và Thư viện khu B. Thư viện được đầu tư xây dựng khang trang, tiện nghi, có trên 200 chỗ ngồi phục vụ bạn đọc học tập, nghiên cứu, trang bị 4 phòng đọc điện tử có 100 máy tính kết nối mạng Thư viện số, mạng Thông tin khoa học quân sự (MISTEN) và mạng Internet.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và đoàn công tác của Bộ Quốc phòng kiểm tra thư viện

Thư viện Học viện Lục quân đã xây dựng được nguồn lực thông tin phong phú, đa dạng trên tất cả các lĩnh vực. Hiện nay, thư viện đã thu thập, tổ chức, quản lý và đưa vào phục vụ hơn 135.000 tài liệu giấy và tài liệu điện tử, trong đó: giáo trình, bài giảng có 230 đầu sách/36.132 cuốn; tài liệu tham khảo về quân sự và nhân văn quân sự có 19.815 đầu sách/24.276 cuốn; sách chuyên khảo, tham khảo có 16.240 đầu sách/19.502 cuốn; công trình nghiên cứu khoa học 1.827 đầu sách/3.366 cuốn, bao gồm: luận văn, luận án, đề tài khoa học, kỷ yếu hội thảo; thường xuyên bổ sung cập nhật 34 loại báo, tạp chí; ngoài ra thư viện đang lưu giữ và quản lý 28.671 đầu sách/34.048 cuốn, tài liệu ngoại văn (sách tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Nhật) và tiếng Việt do chế độ cũ để lại.

Trung tướng Hoàng Văn Minh - Giám đốc Học viện trao tặng sách cho thư viện

Tài liệu điện tử đã biên mục được 41.467 biểu ghi thư mục; số hóa 1.354.000 trang trên các lĩnh vực: chính trị, quân sự, luận văn, luận án, đề tài khoa học … Đặc biệt, thư viện đã số hóa các bài giảng điện tử, giáo trình, tài liệu đào tạo sau đại học; tiếp tục xây dựng kế hoạch số hóa các bài giảng điện tử, giáo trình, tài liệu đào tạo theo chức vụ. Hiện nay, thư viện đã thực hiện việc chia sẻ nguồn lực thông tin trong hệ thống Thư viện số dùng chung của Bộ Quốc phòng.

Đối tượng bạn đọc đến nghiên cứu thư viên đa dạng, phong phú; với số lượng người dùng tin hiện nay có gần 2.000 bạn đọc (1.945 bạn đọc), gồm cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên trong Học viện. Hàng năm, phục vụ bạn đọc đến thư viện nghiên cứu hàng chục ngàn lượt; tổ chức từ 3 đến 4 lớp tập huấn khai thác, sử dụng Thư viện số và mạng Thông tin khoa học quân sự cho các đối tượng học viên mới, giúp cho học viên sớm tiếp cận nguồn tài liệu thư viện tốt nhất phục vụ cho quá trình học tập tại Học viện.

Thực tiễn hoạt động thời gian qua của Thư viện Học viện Lục quân, có thể khẳng định rằng: Thư viện Học viện Lục quân có vai trò quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học, cụ thể:

Một là, Thư viện Học viện Lục quân cung cấp nguồn thông tin chính thống, có hàm lượng khoa học cao

Nguồn thông tin ở thư viện là những thông tin đã được lựa chọn qua nhiều khâu, tuân theo một quy trình chặt chẽ từ bổ sung, xử lý đến khi đưa ra phục vụ nghiên cứu, phổ biến rộng rãi. Các nguồn thông tin bổ sung về thư viện là các tài liệu mà tác giả chủ yếu là các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành được các nhà xuất bản uy tín thẩm định phát hành, có cơ sở pháp lý và khoa học, được tích lũy và kiểm nghiệm qua thực tiễn, là nguồn thông tin phù hợp với nhu cầu của người dùng tin, sát thực với lĩnh vực mà Học viện nghiên cứu, đảm nhiệm.

Thư viện cung cấp cho người học những thông tin khoa học mới mẻ, đặc biệt là công trình nghiên cứu khoa học trong Quân đội. Đây là dạng thông tin mang tính đặc thù, quí hiếm đôi khi là những thông tin độc nhất, khó tìm thấy ở nơi khác.

Công tác xử lý, scan, số hóa tài liệu của thư viện

Thư viện bổ sung và cập nhật những kiến thức mới, góp phần làm cho việc học tập và giảng dạy thêm sinh động và hấp dẫn; tạo điều kiện học tập cho người học cả về không gian, thời gian và các lĩnh vực tri thức hơn so với khuôn khổ qui định về nội dung, chương trình và kế hoạch đào tạo.

Tập huấn khai thác, sử dụng Thư viện số và mạng Thông tin KHQS 

Hai là, Thư viện Học viện Lục quân góp phần đổi mới phương pháp dạy - học, là môi trường để phát huy năng lực độc lập, tư duy sáng tạo của người học.

Hoạt động giảng dạy, học tập thực chất là quá trình truyền đạt và tiếp nhận thông tin. Nếu giảng viên nắm bắt, cập nhật được những thông tin mới thường xuyên và vận dụng phù hợp vào quá trình giảng dạy thì bài giảng sẽ sinh động, phong phú và sát với thực tế. Giáo trình chỉ là cái khung cơ bản của nội dung chương trình đào tạo, tài liệu phong phú, đa dạng trong thư viện mới thực sự đóng góp cho những tư duy, tri thức để đem ra nghiên cứu thảo luận, so sánh, phê bình, đánh giá, đưa đến nhận định riêng cho người học. Như vậy, thư viện đã góp phần làm thay đổi phương pháp giảng dạy và học tập ở Học viện Lục quân hiện nay.

Mặt khác, có thể xem thư viện là giảng đường thứ hai của học viên, nơi diễn ra các hoạt động tự đào tạo, tự tích lũy kiến thức. Bài giảng của giảng viên ở giảng đường chỉ định hướng người học, xác định mục tiêu khám phá tri thức tích lũy cho bản thân. Việc lựa chọn, đồng hóa những kiến thức tùy thuộc hoàn toàn vào ý muốn của người học. Thư viện thực sự trở thành yếu tố cần thiết để người học tìm kiếm tri thức, chinh phục đỉnh cao trí tuệ sau này.

Bảo đảm giáo trình, tài liệu cho các lớp học viên

Ba là, vai trò của cán bộ thư viện trong việc đáp ứng nhu cầu thông tin của bạn đọc.

Trong tất cả các yếu tố góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động quản lý và khai thác thông tin thư viện, yếu tố con người là quan trọng nhất và mang tính quyết định. Cán bộ thư viện không thể chỉ là những người “thủ kho giữ tài liệu” với phương châm phục vụ “vui vẻ, hòa nhã, nhiệt tình”, mà còn phải là người nắm vững nguồn thông tin trong thư viện; năng động, thành thạo, giỏi nghiệp vụ, có trình độ ngoại ngữ, tin học để giúp bạn đọc tìm kiếm tài liệu một cách nhanh nhất, chính xác nhất. Mặt khác, cán bộ thư viện luôn giữ mối quan hệ mật thiết với bạn đọc, là cầu nối giữa nguồn tài nguyên thông tin và người dùng tin, hỗ trợ họ trong công tác nghiên cứu, cung cấp thông tin. Ngược lại, bạn đọc là người cung cấp những thông tin có giá trị để phát triển bộ sưu tập và các dịch vụ của thư viện.

Nhân viên thư viện hướng dẫn bạn đọc nghiên cứu

Vai trò của thư viện đối với giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học ở Học viện Lục quân là rất quan trọng. Thư viện là ngân hàng kiến thức vô tận, là nơi khơi nguồn và thỏa mãn những nhu cầu về thông tin, tri thức của người dạy và người học, là một trong những yếu tố góp phần nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo. Vì vậy, đầu tư cho thư viện là một giải pháp quan trọng để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cho quân đội, thực hiện thành công đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo. Nâng cao danh tiếng và vị thế của Học viện Lục quân trong hệ thống giáo dục quốc gia nói chung và trong hệ thống nhà trường quân đội nói riêng./.